NewsEdit Η κοινωνία μας επιβραβεύει την τάξη και την οργάνωση. Όμως τι συμβαίνει με όσους λειτουργούν καλύτερα μέσα στην ακαταστασία; Είναι επιλογή, έλλειψη πειθαρχίας ή ένας εναλλακτικός τρόπος σκέψης;
Προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε το ψυχολογικό προφίλ των «ανοργάνωτων» ανθρώπων και τι σημαίνει να ζεις… με τάξη μέσα στην αταξία.
Δύο κόσμοι, δύο τύποι ανθρώπων
Στον κόσμο υπάρχουν δύο βασικά είδη ανθρώπων: οι τακτικοί και οι ακατάστατοι. Ανάμεσα σε αυτούς υπάρχουν ποικιλίες και αποχρώσεις – από εκείνους που τηρούν αυστηρά κάθε μορφή οργάνωσης μέχρι εκείνους που ζουν σε έναν διαρκή, προσωπικό μικρό χαμό. Όμως, πώς εξηγείται η ακαταστασία; Πρόκειται για έμφυτο χαρακτηριστικό ή για αποτέλεσμα της καθημερινότητας;
Η ψυχολόγος Olga Albaladejo εξηγεί ότι το να είναι κάποιος ακατάστατος σημαίνει πως δεν ακολουθεί ένα δομημένο σύστημα οργάνωσης χώρου, χρόνου ή αντικειμένων. Η ακαταστασία, όπως λέει, μπορεί να πάρει διαφορετικές μορφές: από το φυσικό χάος (στοίβες χαρτιών, ακατάστατα δωμάτια) μέχρι τη δυσκολία στη διαχείριση χρόνου και συναισθημάτων.
Συνήθεια ή τρόπος ζωής;
Για κάποιους, η ακαταστασία είναι απλώς απουσία ρουτίνας. Για άλλους, αποτελεί έναν τρόπο λειτουργίας που δεν επηρεάζει την απόδοσή τους. Όπως τονίζει η ειδικός, δεν είναι όλοι οι ακατάστατοι άνθρωποι ίδιοι – αλλά υπάρχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά.
Το ψυχολογικό προφίλ των ακατάστατων
Σύμφωνα με την Albaladejo, οι άνθρωποι που τείνουν προς την ακαταστασία εμφανίζουν συχνά:
- Δημιουργικότητα: ένα ανοιχτό μυαλό που απορρίπτει άκαμπτα πρότυπα.
- Ευελιξία: προσαρμόζονται γρήγορα σε νέες καταστάσεις.
- Παρορμητικότητα: προτεραιοποιούν το ενδιαφέρον έναντι της οργάνωσης.
- Δυσκολία στη ρουτίνα: ξεχνούν εύκολα ή δυσκολεύονται να τηρήσουν σχέδια.
- Ανοχή στο χάος: νιώθουν άνετα σε περιβάλλοντα που άλλοι θεωρούν χαοτικά.
- Ασυνέπεια: ενίοτε αντιμετωπίζουν προβλήματα διαχείρισης χρόνου, καθυστερούν ή χάνουν ραντεβού.
Ποιοι είναι οι «ανοργάνωτοι»;
Δεν υπάρχει ένα και μοναδικό προφίλ του ανοργάνωτου ανθρώπου, εξηγεί η ψυχολόγος. Ωστόσο, μπορούν να εντοπιστούν μοτίβα:
- Άνθρωποι με έντονο ρυθμό ζωής που δεν δίνουν προτεραιότητα στην οργάνωση.
- Δημιουργικοί τύποι που θεωρούν την αταξία μέρος της παραγωγικής τους διαδικασίας.
- Άτομα με δυσκολίες στη διαχείριση χρόνου ή τάση προς αναβλητικότητα.
- Νευροδιαφορετικά άτομα, όπως εκείνα με ΔΕΠΥ ή αυτιστικό φάσμα, που αναπτύσσουν διαφορετική σχέση με την τάξη.
- Νέοι ή έφηβοι που χρησιμοποιούν την ακαταστασία ως μορφή έκφρασης ή αντίδρασης.
Υπάρχει τάξη μέσα στην αταξία;
Η γνωστή φράση «ξέρω πού είναι τα πάντα μέσα στο χάος μου» δεν είναι μύθος. Όπως εξηγεί η Albaladejo, πολλοί ακατάστατοι άνθρωποι έχουν ένα δικό τους σύστημα οργάνωσης – έστω κι αν δεν φαίνεται «λογικό» στους άλλους.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για δημιουργικά άτομα ή νευροαποκλίνοντες, όπως όσοι έχουν ΔΕΠΥ, οι οποίοι συχνά αναπτύσσουν μη συμβατικά αλλά λειτουργικά συστήματα. Παρ’ όλα αυτά, η ειδικός αναγνωρίζει και την άλλη πλευρά: υπάρχουν επίσης άνθρωποι τόσο χαοτικοί που δεν γνωρίζουν πού είναι το μυαλό τους – ξεχνούν ραντεβού, χάνουν αντικείμενα, αργούν συστηματικά.
Τάξη ή ελευθερία;
Η ακαταστασία δεν είναι απαραίτητα ελάττωμα – μπορεί να είναι έκφραση προσωπικότητας, ελευθερίας και δημιουργικότητας. Το ζήτημα δεν είναι να κρίνουμε τη συμπεριφορά, αλλά να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί ο κάθε άνθρωπος. Σε έναν κόσμο που επιβάλλει συνεχώς την παραγωγικότητα και την οργάνωση, ίσως η αταξία να είναι και αυτή μια μορφή ψυχολογικής αυτονομίας.