Η Ευρώπη «ψήνεται»: Καύσωνες-ρεκόρ, χιλιάδες θάνατοι και ένα μέλλον που καίει

Με ολοένα και πιο ακραία φαινόμενα ζέστης, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με την πιο απτή εκδοχή της κλιματικής κρίσης.

Επιστήμονες προειδοποιούν για χιλιάδες θανάτους, πυρκαγιές και καταστροφικές επιπτώσεις, καθώς οι καύσωνες γίνονται πιο πρώιμοι, συχνοί και φονικοί.

Καλοκαίρι από Ιούνιο: Η νέα κανονικότητα της υπερθέρμανσης

Το φετινό καλοκαίρι στην Ευρώπη ξεκίνησε με καύσωνες ήδη από τον Ιούνιο, επιβεβαιώνοντας τη δυσοίωνη πρόβλεψη των επιστημόνων: η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνει και αλλάζει ριζικά τα καιρικά πρότυπα. Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Ελλάδα είδαν τις θερμοκρασίες να σκαρφαλώνουν στους 40 βαθμούς Κελσίου πριν καν μπει ο Ιούλιος, ενώ ακόμη και η Βρετανία βίωσε πρωτοφανείς για την εποχή συνθήκες.

Όπως σημειώνει η Σαμάνθα Μπέρτζες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων, «η Ευρώπη βιώνει θερμοκρασίες χαρακτηριστικές του Ιουλίου και Αυγούστου ήδη από τον Ιούνιο – κάτι που μέχρι πρότινος ήταν σπάνιο».

44.000 θάνατοι μέσα στο 2025 – Και έπεται συνέχεια

Η Ευρώπη θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι επιπτώσεις είναι ήδη μετρήσιμες: μέχρι το τέλος του 2025, οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη αναμένεται να φτάσουν τις 44.000. Σύμφωνα με μελέτη του Lancet Public Health, αν η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, οι απώλειες θα μπορούσαν να τριπλασιαστούν. Οι πιο ευάλωτες χώρες είναι οι μεσογειακές – Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα.

Συναγερμός στην Ελλάδα και τη νότια Ευρώπη

Η Ελλάδα μπαίνει σε νέο κύμα καύσωνα από τις 7 Ιουλίου, με θερμοκρασίες πάνω από 40°C. Στη Χίο, μεγάλη πυρκαγιά προκάλεσε κήρυξη έκτακτης ανάγκης, ενώ μικρότερα μέτωπα ξεσπούν σε διάφορες περιοχές. Η γειτονική Τουρκία, την ίδια ώρα, απομάκρυνε πάνω από 50.000 κατοίκους από τη Σμύρνη, λόγω ανεξέλεγκτων πυρκαγιών.

Στη Γαλλία, το 90% της χώρας τέθηκε σε καθεστώς συναγερμού, με 16 διαμερίσματα σε «κόκκινο» και 68 σε «πορτοκαλί» συναγερμό. Η κλιματολόγος Κριστίν Μπερν τονίζει: «Τα κύματα καύσωνα δεν είναι πια εξαίρεση. Είναι πιο συχνά, διαρκούν περισσότερο και επηρεάζουν μεγαλύτερες περιοχές».

Θάνατοι στην Ιταλία, καταρρεύσεις και πλημμύρες

Στην Ιταλία, οι θερμοκρασίες είχαν ήδη τραγικό απολογισμό: θάνατοι από θερμοπληξία, καρδιολογικές επιπλοκές, πλημμύρες και κατολισθήσεις. Η κυβέρνηση επέβαλε περιορισμούς στην εργασία υπό συνθήκες καύσωνα, μετά τον θάνατο ενός 47χρονου οικοδόμου στη Μπολόνια και μιας 53χρονης γυναίκας στο Παλέρμο.

Βρετανία: Ο θερμότερος Ιούνιος όλων των εποχών

Ακόμη και το Ηνωμένο Βασίλειο, παραδοσιακά πιο ανθεκτικό σε θερμά φαινόμενα, κατέγραψε ρεκόρ: στο Φρίτεντεν του Κεντ η θερμοκρασία άγγιξε τους 33,6°C, ενώ συνολικά ο Ιούνιος ήταν ο πιο ζεστός στην ιστορία της χώρας.

«Σιωπηλοί δολοφόνοι»: Οι καύσωνες χτυπούν τους ευάλωτους

Η Κλερ Νάλις του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας ήταν σαφής: «Οι καύσωνες είναι σιωπηλοί δολοφόνοι. Οι επίσημοι αριθμοί θανάτων από τη ζέστη συχνά υποτιμούν το μέγεθος του προβλήματος». Η ακραία ζέστη, εξηγεί, εντείνεται από φαινόμενα όπως οι «αστικές θερμικές νησίδες» – οι πόλεις, με λιγότερη βλάστηση και περισσότερες σκληρές επιφάνειες, παγιδεύουν τη θερμότητα.

Έχουμε τα μέσα – αλλά τα χρησιμοποιούμε;

Παρά τις ζοφερές προβλέψεις, υπάρχει περιθώριο δράσης. «Οι θάνατοι από ζέστη μπορούν να αποφευχθούν. Έχουμε τη γνώση και τα εργαλεία για να σώσουμε ζωές», υπογραμμίζει η Νάλις. Η πρόκληση είναι πλέον πολιτική και κοινωνική: θα κινητοποιηθεί η Ευρώπη εγκαίρως ή θα εγκλωβιστεί στο θερμόμετρο του μέλλοντός της;