Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει στις ελληνικές θάλασσες μια διπλή πρόκληση για τους λουόμενους και τις παραθαλάσσιες κοινότητες: την έξαρση των μωβ και γαλάζιων μεδουσών, που «πολιορκούν» τις παραλίες προκαλώντας ανησυχία και προβληματισμό.
Μωβ μέδουσα (Pelagia noctiluca): Η επικίνδυνη επιστροφή
Η μωβ μέδουσα, γνωστή και ως τσούχτρα, είναι το πιο χαρακτηριστικό και επικίνδυνο είδος μέδουσας που εμφανίζεται στις ελληνικές θάλασσες. Το είδος αυτό ανήκει στην οικογένεια Πελαγίδες και είναι το μόνο αναγνωρισμένο του γένους Pelagia. Το όνομά της προέρχεται από το ελληνικό «πέλαγος» και το λατινικό «noctiluca», που σημαίνει «φως της νύχτας», λόγω της βιοφωταύγειας που παρουσιάζει.
Φέτος, η παρουσία της μωβ μέδουσας είναι ιδιαίτερα έντονη, με πληθυσμιακή έξαρση που έχει καταγραφεί σε περιοχές όπως η Χαλκίδα, ο βόρειος Ευβοϊκός, η Βόρεια Εύβοια, ο Παγασητικός Κόλπος και οι Βόρειες Σποράδες (Σκιάθος, Σκόπελος). Η έξαρση αυτή ξεπερνά τις αρχικές εκτιμήσεις, με τα σμήνη να επεκτείνονται με ταχύτερους ρυθμούς από το αναμενόμενο, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στη μείωση των φυσικών θηρευτών της λόγω υπεραλιείας, παρά στην κλιματική αλλαγή.
Η μωβ μέδουσα έχει καμπάνα έως 12 εκατοστά με έντονες κηλίδες και χρώμα που αλλάζει από πορτοκαλοκαφέ σε ροζ ή πορφυρό μωβ, ενώ τα πλοκάμια της μπορεί να ξεπεράσουν τα 2 μέτρα μήκος. Το τσίμπημά της είναι ιδιαίτερα επώδυνο και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις, όπως ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, ακόμη και δύσπνοια σε ευαίσθητα άτομα.
Τι να κάνετε αν σας τσιμπήσει μωβ μέδουσα
- Πλύνετε την περιοχή με θαλασσινό νερό, όχι γλυκό.
- Εφαρμόστε διάλυμα μαγειρικής σόδας με θαλασσινό νερό (1:1) για 3 λεπτά.
- Αφαιρέστε τα πλοκάμια με πλαστική κάρτα, αποφεύγοντας το τρίψιμο.
- Εφαρμόστε πάγο χωρίς να αγγίξετε το δέρμα με τα χέρια.
- Αν ο πόνος επιμένει, χρησιμοποιήστε αντισταμινική ή κορτιζονούχα κρέμα και επισκεφθείτε φαρμακείο ή γιατρό.
Γαλάζια μέδουσα (Rhizostoma pulmo): Η ήπια παρουσία
Παράλληλα, εμφανίζεται και η γαλάζια μέδουσα, που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα είδη μεδουσών στη Μεσόγειο. Η καμπάνα της είναι μεγάλη και σχεδόν ημισφαιρική, με χαρακτηριστική μωβ ιριδίζουσα γραμμή στην περιφέρεια και χρώμα που κυμαίνεται από γαλακτερό λευκό έως έντονο μπλε. Δεν διαθέτει λεπτά νημάτια, αλλά παχιές λοβωτές στοές.
Η γαλάζια μέδουσα εμφανίζεται κάθε χρόνο με τοπικές εξάρσεις κυρίως από τα τέλη Ιουνίου έως τα μέσα Ιουλίου, αλλά η παρουσία της στην Ελλάδα είναι περιορισμένη και το τσίμπημά της συνήθως ήπιο. Δεν θεωρείται απειλή ούτε εισβολή, αλλά απαιτείται προσοχή λόγω της βλέννας που εκκρίνει, η οποία μπορεί να προκαλέσει ήπιο πρήξιμο αν έρθει σε επαφή με το πρόσωπο.
Διαφορές μωβ και γαλάζιας μέδουσας
Χαρακτηριστικό | Μωβ μέδουσα (Pelagia noctiluca) | Γαλάζια μέδουσα (Rhizostoma pulmo) |
---|---|---|
Μέγεθος καμπάνας | Έως 12 εκ. | Μεγάλη, ημισφαιρική |
Χρώμα | Πορτοκαλοκαφέ έως πορφυρό μωβ | Γαλακτερό λευκό έως έντονο μπλε |
Πλοκάμια | Λεπτά, έως 2 μέτρα ή και παραπάνω | Παχιά, λοβωτά, όχι λεπτά νημάτια |
Τσίμπημα | Επώδυνο, ενδεχομένως επικίνδυνο | Ήπιο, συνήθως μόνο ερεθισμός ή πρήξιμο |
Εμφάνιση | Έξαρση σε Αιγαίο, Παγασητικό, Σποράδες | Ετήσια εμφάνιση με τοπικές εξάρσεις |

Προστασία και ενημέρωση
Οι ειδικοί συστήνουν στους λουόμενους να φορούν μάσκα κατά το κολύμπι για να εντοπίζουν τις μέδουσες κάτω από το νερό και να χρησιμοποιούν λεπτές στολές λύκρα ή νεοπρέν για να καλύπτουν το σώμα. Επίσης, καλό είναι να ελέγχουν την κατεύθυνση των ανέμων πριν την επίσκεψη στην παραλία, ώστε να αποφεύγεται η συγκέντρωση μεδουσών στην ακτή.
Μια σημαντική πρωτοβουλία είναι η καταγραφή των μεδουσών μέσω εφαρμογών που βοηθούν στην επιστημονική παρακολούθηση και ενημέρωση του κοινού.
Κοινωνικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο
Η πληθυσμιακή έξαρση της μωβ μέδουσας δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή, αλλά και στην υπεραλίευση που έχει μειώσει τους φυσικούς θηρευτές της, όπως ορισμένα είδη ψαριών και χελωνών. Αυτό διαταράσσει την τροφική αλυσίδα και επιτρέπει στις μέδουσες να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Παρόμοιες εξάρσεις έχουν καταγραφεί την τελευταία πενταετία στη Μεσόγειο, με σοβαρά προβλήματα σε περιοχές όπως το Γιβραλτάρ, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Αδριατική.
Το φετινό καλοκαίρι οι μωβ και γαλάζιες μέδουσες αποτελούν μια διπλή πρόκληση για τους λουόμενους στις ελληνικές θάλασσες. Η γνώση των χαρακτηριστικών τους, η σωστή προστασία και η άμεση αντιμετώπιση των τσιμπημάτων είναι απαραίτητα για να απολαύσουμε με ασφάλεια τη θάλασσα. Η συνεργασία πολιτών και επιστημόνων μέσω καταγραφών και ενημέρωσης θα συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση του φαινομένου.
- «Όταν πεθάνουμε, θα μας θυμούνται γι’ αυτό το φιλί»
- Διπλή τσουχτερή απειλή: Μωβ και γαλάζιες μέδουσες «πολιορκούν» τις παραλίες
- Black Sabbath: Το Τελευταίο Χαίρε των θεμελιωτών του Metal στη γενέτειρά τους
- Οι ΗΠΑ σε τεντωμένο σχοινί: Το χρέος εκτοξεύεται, το δολάριο βουλιάζει και οι αγορές τρέμουν
- Η Ευρώπη «ψήνεται»: Καύσωνες-ρεκόρ, χιλιάδες θάνατοι και ένα μέλλον που καίει