NewsEdit Σε κρίσιμη καμπή βρίσκεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, καθώς το έργο κινδυνεύει να «παγώσει» λόγω της αδυναμίας της Κυπριακής Ρυθμιστικής Αρχής να εγκρίνει τη συμμετοχή της χώρας στο κόστος.
Ο ΑΔΜΗΕ προειδοποιεί για αναστολή, ενώ η Κομισιόν συγκαλεί έκτακτη τηλεδιάσκεψη.
Ρυθμιστικό αδιέξοδο στην Κύπρο «φρενάρει» το έργο
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, ένα από τα πιο φιλόδοξα ενεργειακά πρότζεκτ της Ανατολικής Μεσογείου, απειλείται εκ νέου με διακοπή. Ο λόγος: η κυπριακή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕΚ) καθυστερεί να εγκρίνει την κάλυψη του κόστους που αναλογεί στην Κύπρο για το 2025, ύψους 13 εκατομμυρίων ευρώ, όπως προβλέπεται από τη διακρατική συμφωνία CBCA για την κατανομή του κόστους. Αντίθετα, η ελληνική ΡΑΑΕΥ έχει ήδη εγκρίνει και αποδώσει το αντίστοιχο ποσό στον ΑΔΜΗΕ.
Η καθυστέρηση αυτή δεν είναι απλώς γραφειοκρατική: αν η κυπριακή πλευρά δεν εγκρίνει εγκαίρως τη ροή των κονδυλίων, ο ΑΔΜΗΕ δεν θα μπορεί να συνεχίσει τη χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια, θέτοντας το έργο σε αναστολή από τα τέλη Ιουλίου.
Οικονομικό αδιέξοδο και απειλή παγώματος
Όπως δήλωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Διαχειριστής έχει ήδη επενδύσει συνολικά 300 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 50 εκατομμύρια για την εξαγορά του έργου. Όμως πλέον, χωρίς έσοδα που να πιστοποιούνται από τις Ρυθμιστικές Αρχές, δεν μπορεί να εξασφαλίσει νέα δάνεια, ούτε από εμπορικές τράπεζες ούτε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε ίδια κεφάλαια», ξεκαθάρισε. «Χρειαζόμαστε τη ρυθμιστική κάλυψη για να προχωρήσουμε με εξωτερική χρηματοδότηση, διαφορετικά οδηγούμαστε σε παύση εργασιών.»
Ήδη, η γαλλική Nexans, που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου, έχει πληρωθεί για τις εργασίες έως τον Ιούνιο. Αν δεν εκταμιευθούν νέα κονδύλια, οι πληρωμές δεν θα συνεχιστούν από τα τέλη Ιουλίου, αναστέλλοντας κάθε πρόοδο.
Σε εκκρεμότητα οι υποθαλάσσιες έρευνες
Εν τω μεταξύ, παραμένουν ανοιχτά και τα τεχνικά μέτωπα του έργου. Οι υποθαλάσσιες έρευνες στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Κρήτης και Κύπρου έχουν ολοκληρωθεί κατά 60%, ωστόσο το υπόλοιπο 40% αφορά σε διεθνή ύδατα, όπου απαιτείται η έκδοση NAVTEX και η διαθεσιμότητα κατάλληλου ερευνητικού πλοίου. Η ολοκλήρωση των ερευνών υπολογίζεται εντός τριμήνου, υπό την προϋπόθεση ότι θα προχωρήσουν εγκαίρως οι διαδικασίες αδειοδότησης και χρηματοδότησης.
Το αρχικό χρονοδιάγραμμα προβλέπει την έναρξη της πόντισης του καλωδίου εντός του 2026, αλλά κάθε καθυστέρηση στην απόδοση εσόδων μπορεί να οδηγήσει σε συνολική ανατροπή.
Διπλωματικό βάθος και γεωπολιτικά ρίσκα
Η πολιτική σημασία του έργου παραμένει εξαιρετικά υψηλή. Στο τελευταίο συνέδριο του Economist, ο Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου επανέλαβε την κυβερνητική δέσμευση για την υλοποίησή του. Παρ’ όλα αυτά, η κωλυσιεργία της ΡΑΕΚ αποκαλύπτει ρωγμές στον διακρατικό συντονισμό.
Σημειώνεται ότι σε περίπτωση διακοπής του έργου για γεωπολιτικούς λόγους, η σχετική διακρατική συμφωνία προβλέπει ισομερή επιμερισμό του κόστους (50%-50%) μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Κομισιόν σε ρόλο διαμεσολαβητή – Η τηλεδιάσκεψη της κρίσης
Το διακύβευμα δεν περνά απαρατήρητο από τις Βρυξέλλες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καλέσει σε ευρεία τηλεδιάσκεψη την ερχόμενη Τρίτη 8 Ιουλίου, με τη συμμετοχή των ελληνικών και κυπριακών Ρυθμιστικών Αρχών καθώς και του ΑΔΜΗΕ, προκειμένου να ξεμπλοκαριστεί η κατάσταση.
Η Κομισιόν βλέπει το έργο όχι μόνο ως υποδομή ενεργειακής ασφάλειας, αλλά και ως κρίσιμο κρίκο στην ευρωπαϊκή στρατηγική ενεργειακής διαφοροποίησης. Η έκβαση της τηλεδιάσκεψης θα είναι καθοριστική για την τύχη του έργου.
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, πέρα από ενεργειακό, αποτελεί πλέον πολιτικό και θεσμικό στοίχημα. Η απουσία αποφασιστικότητας από την κυπριακή πλευρά απειλεί με καθυστερήσεις ή ακόμα και ματαίωση, υπονομεύοντας τη δυναμική μιας στρατηγικής επένδυσης για την Ανατολική Μεσόγειο και την ΕΕ. Οι αποφάσεις του Ιουλίου θα κρίνουν αν το έργο θα συνεχιστεί ή αν θα μείνει ξανά «στον αέρα».