NewsEdit Η θερμοκρασία της θάλασσας στη Μεσόγειο φτάνει επίπεδα-ρεκόρ για την εποχή, με επιστήμονες να προειδοποιούν για καταστροφικές συνέπειες στα οικοσυστήματα και την επιδείνωση των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Μια θάλασσα που δεν ξανακρυώνει
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της γαλλικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, η επιφάνεια της θάλασσας στις γαλλικές ακτές της Μεσογείου κατέγραψε στις 30 Ιουνίου ρεκόρ μέσης θερμοκρασίας για τον μήνα: 26,04°C. Η τιμή αυτή είναι σχεδόν 2 βαθμούς υψηλότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020, ενώ σε περιοχές όπως η Κυανή Ακτή, η Κορσική, ο Κόλπος των Λεόντων και οι Βαλεαρίδες Νήσοι η απόκλιση φτάνει και τους 5°C.
Οι θαλάσσιοι καύσωνες είναι η νέα κανονικότητα
Όπως εξηγεί ο ωκεανογράφος Τιμπό Γκιναλντό του Εθνικού Κέντρου Μετεωρολογικών Ερευνών της Γαλλίας (Météo-France/CNRS), οι θαλάσσιοι καύσωνες στη Μεσόγειο δεν είναι πλέον σπάνιο φαινόμενο. Εκεί που πριν από 40 χρόνια εμφανίζονταν σποραδικά μία φορά τον χρόνο, σήμερα καταγράφονται κατά μέσο όρο τέσσερις φορές ετησίως σε ολόκληρη τη λεκάνη. «Η Μεσόγειος γίνεται συνεχώς πιο ζεστή, καλοκαίρι και χειμώνα, και δεν επιστρέφουμε ποτέ σε προηγούμενα επίπεδα θερμοκρασίας», τονίζει χαρακτηριστικά. Προειδοποιεί δε ότι αν επιμείνει το φετινό κύμα, μπορεί να οδηγήσει σε μαζική εξαφάνιση ειδών όπως οι αχινοί, τα μαλάκια, τα κοράλλια και τα μύδια.
Απειλή για τα σταθερά οικοσυστήματα
Τα είδη που δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν, όπως πολλά βενθικά είδη (π.χ. αχινοί και μαλάκια), κινδυνεύουν άμεσα. Όπως επισημαίνει στη «Le Monde» ο Τζουστίνο Μαρτίνεθ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Επιστημών της Βαρκελώνης και στο καταλανικό ICATMAR, η υπερθέρμανση του νερού οδηγεί σε μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου και επηρεάζει κρίσιμες διαδικασίες όπως η αναπαραγωγή των οστρακοειδών, προκαλώντας πρόωρη ωοτοκία. Παρότι δεν έχει διαπιστωθεί ακόμα μαζική θνησιμότητα, τα σημάδια είναι ανησυχητικά.
Η Μεσόγειος γίνεται τροπική
Η θέρμανση της Μεσογείου κατά 0,4°C ανά δεκαετία οδηγεί, σύμφωνα με τον διακεκριμένο ωκεανογράφο Ζαν Πιερ Γκατουζό, στην «τροπικοποίησή» της. Τα τελευταία 20 χρόνια, περίπου 1.200 ξενικά είδη —ανάμεσά τους λεοντόψαρα, μέδουσες και είδη πλαγκτόν— έχουν περάσει από την Ερυθρά Θάλασσα στη Μεσόγειο. Πολλά από αυτά έχουν εγκατασταθεί μόνιμα, κυρίως στις τουρκικές και ελληνικές ακτές, φτάνοντας κατά τόπους και έως τη Γαλλία.
Κλιματική ωρολογιακή βόμβα
Η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών ενισχύει και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ο ζεστός και υγρός αέρας από τη λεκάνη της Μεσογείου συμβάλλει στην άνοδο της θερμοκρασίας τη νύχτα, προκαλώντας αύξηση των λεγόμενων τροπικών νυχτών, με θερμοκρασίες άνω των 20°C. Παράλληλα, ευνοεί έντονες καταιγίδες και ενισχύει τα επονομαζόμενα «μεσογειακά επεισόδια» — βίαιες καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις, κυρίως το φθινόπωρο. Ο Γκατουζό προειδοποιεί: η υπερθέρμανση του πλανήτη κάνει τα φαινόμενα αυτά όχι μόνο πιο συχνά, αλλά και πιο σφοδρά.
Ένα μέλλον σε σημείο βρασμού
Η Μεσόγειος, από λίκνο πολιτισμών, μετατρέπεται σε θερμή εστία της κλιματικής κρίσης. Τα δεδομένα είναι πλέον αδιάσειστα: αν δεν ανακοπεί η πορεία της υπερθέρμανσης, τα οικοσυστήματα της περιοχής, οι κοινωνίες που εξαρτώνται από αυτά και το κλίμα ολόκληρης της Ευρώπης θα αντιμετωπίσουν συνέπειες πρωτόγνωρης κλίμακας.