NewsEdit του Δημήτρη Τζανιδάκη*
Ο πόλεμος των 12 ημερών και η -ενδεχομένως- εύθραυστη εκεχειρία μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, κλείνουν έναν ακόμα κύκλο βίας και έντασης, από τους πολλούς που ανά τα χρόνια ανοίγουν στη Μέση Ανατολή. Η αβεβαιότητα, όπως και τα ερωτήματα, ωστόσο, παραμένουν: Ποιος ήταν ο πραγματικός στόχος του Ισραήλ; Ήταν άραγε οι Ιρανοί τόσο κοντά στη δημιουργία πυρηνικών όπλων, και αν ναι, καταστράφηκε τελικά το πυρηνικό τους πρόγραμμα, όπως διατείνεται μετά βεβαιότητας ο Αμερικανός Πρόεδρος;
Δίχως αμφιβολία, το Ιράν με ή χωρίς πυρηνικά όπλα, συνιστά απειλή για το Ισραήλ. Το σημερινό φονταμενταλιστικό καθεστώς των Μουλάδων που βρίσκεται στην ηγεσία του Ιράν από το 1979 και την Ισλαμική Επανάσταση, έχει αναγάγει το Ισραήλ ως τον μεγαλύτερο εχθρό του, παρά το γεγονός πως οι διπλωματικές σχέσεις των δύο κρατών ήταν εξαιρετικές μέχρι και την πτώση του τελευταίου Ιρανού Σάχη, Ρεζά Παχλαβί.
Ο περίφημος «Άξονας της Αντίστασης» δηλαδή το δίκτυο που έχει δημιουργήσει το θεοκρατικό καθεστώς στην ευρύτερη περιοχή με τους Χούθι στην Υεμένη, τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο, τη Χαμάς στη Γάζα και τις σιιτικές πολιτοφυλακές σε Συρία και Ιράκ, έχει ως συνεκτικό στοιχείο την εναντίωση στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, αποτέλεσε το σημείο καμπής ώστε οι ισορροπίες ισχύος στην περιοχή να αλλάξουν οριστικά. Το Ισραήλ αφού κατάφερε να αποδυναμώσει σταδιακά τους «αντιπροσώπους» του Ιράν στην ευρύτερη περιοχή, επιζητούσε την υλοποίηση ενός βασικότατου στρατηγικού του στόχου. Την κατάρρευση του καθεστώτος των Αγιατολάχ. Χωρίς να σημαίνει πως η καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης ήταν προσχηματική, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός πως το Ισραήλ χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο επιχείρημα από τη δεκαετία του 1990, προκειμένου να «νομιμοποιήσει» μια ενδεχόμενη επίθεση.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του Λευκού Οίκου, δεν είναι ιδιαίτερα σαφές σε τι βαθμό έχουν πληγεί οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και αν πράγματι το πρόγραμμα του Ιράν καταστράφηκε ολοσχερώς. Το ιρανικό καθεστώς, αποδυναμωμένο και σε επισφάλεια, έχει κάθε λόγο να κρατά χαμηλούς τόνους, δίχως διάθεση να πυροδοτήσει νέες εντάσεις. Το βέβαιο είναι όμως, πως στη δυνητική περίπτωση που τα αμερικανικά χτυπήματα καθυστέρησαν αλλά δεν κατέστρεψαν το πρόγραμμα του, έχει κάθε λόγο να το επιταχύνει, όπως και να ανασυγκροτήσει τον «Άξονα της Αντίστασης».
Τα επινίκια και οι θριαμβευτικές δηλώσεις ένθεν κακείθεν, παραπέμπουν περισσότερο σε κλίμα φοιτητικών εκλογών όπου όλοι δηλώνουν νικητές, παρά σε ένα νέο τοπίο που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον. Ο πρόεδρος Τραμπ, επιλέγοντας την σκληρή αντί της ήπιας ισχύος και ενώ αναμένει εναγωνίως την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης, καλό θα ήταν να αναλογιστεί πως η παρούσα -φαινομενικά- γεωπολιτική «νηνεμία» μπορεί πολύ γρήγορα να εξελιχθεί σε ένα νέο τοπίο έντασης, βίας και αιματοκυλίσματος. Όπως έχουμε καλά διαπιστώσει, δεν μπορείς ποτέ να αντιμετωπίζεις τη Μέση Ανατολή με όρους παιγνίου μηδενικού αθροίσματος. Η πρόσφατη ιστορία σε Αφγανιστάν, Ιράκ και Συρία είναι άκρως διδακτική.
*Ο Δημήτρης Τζανιδάκης είναι Διεθνολόγος & Πολιτικός Επιστήμονας