NewsEdit Η Ευρώπη εγκαταλείπει το κοινωνικό κράτος υπό την πίεση των ΗΠΑ – Ο «εκδικητικός» Τραμπ, η ρωσική απειλή και ο στρατιωτικός στόχος του 5% του ΑΕΠ με θύμα, για μία ακόμη φορά, τις κοινωνικές πολιτικές.
Η μεγαλύτερη αύξηση αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο είναι πλέον γεγονός. Μετά την πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ, οι χώρες της Συμμαχίας συντάχθηκαν με την απαίτηση του Ντόναλντ Τραμπ για αύξηση των αμυντικών τους προϋπολογισμών στο 5% του ΑΕΠ, υπό την απειλή αποχώρησης των Ηνωμένων Πολιτειών από τον οργανισμό.
Η απόφαση σηματοδοτεί μια σαρωτική αλλαγή στη δομή της ευρωπαϊκής πολιτικής και οικονομίας. Οι αμυντικές δαπάνες επισκιάζουν πλέον τις κοινωνικές πολιτικές, υπό τον φόβο μιας ρωσικής επιθετικότητας αλλά και την πίεση ενός Αμερικανού προέδρου που αντιμετωπίζεται με αυξανόμενη καχυποψία εντός της ΕΕ.
Τραμπ: Ο νέος ρυθμιστής της Συμμαχίας
Παρά την αρχική αμφισημία του για τη δέσμευση των ΗΠΑ στο Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ – τη βασική αρχή της συλλογικής άμυνας – ο Τραμπ κατάφερε να επιβάλει την ατζέντα του, αξιοποιώντας τη ρωσική απειλή ως μοχλό πίεσης. Η Πολωνία είναι η χαρακτηριστική περίπτωση συμμάχου που ήδη ξεπερνά το 4% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες, αντιλαμβανόμενη τον εαυτό της ως πιθανό επόμενο στόχο της Μόσχας μετά την Ουκρανία.
Η Ισπανία στον «τοίχο» των δασμών
Η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δεν συντάχθηκε με το νέο δόγμα ήταν η Ισπανία, η οποία έγινε και ο πρώτος στόχος των απειλών Τραμπ για «αντίποινα» μέσω εμπορικής πολιτικής. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ απείλησε με πιο σκληρή διμερή συμφωνία για τους δασμούς, προκαλώντας έντονη αντίδραση από τον Εμανουέλ Μακρόν. Ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε: «Δεν μπορούμε να ξοδέψουμε περισσότερα για την άμυνα και ταυτόχρονα να ανοίγουμε νέο εμπορικό πόλεμο στο εσωτερικό της Συμμαχίας».
Το 5% του ΑΕΠ: Ένα δυσθεώρητο άλμα
Η απόφαση για αύξηση των δαπανών στο 5% του ΑΕΠ σηματοδοτεί μια ιστορική μετατόπιση. Από αυτό, το 3,5% αφορά συμβατικά στρατιωτικά έξοδα – εξοπλισμούς, στρατεύματα, βλήματα – και το υπόλοιπο 1,5% θα διατεθεί σε παράπλευρες υποδομές, όπως κυβερνοασφάλεια, οδικά δίκτυα, και διαχείριση κρίσεων.
Η εφαρμογή της δέσμευσης, μέσω ειδικής ρήτρας διαφυγής, θα διαρκέσει έως και δέκα χρόνια και εκτιμάται ότι θα μεταφραστεί σε επιπλέον δαπάνες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ετήσια βάση.
Η άνιση γεωγραφία των εξοπλισμών
Τα δεδομένα δείχνουν ότι οι σύμμαχοι που βρίσκονται κοντά στα ρωσικά σύνορα – στο βορρά και στην ανατολική Ευρώπη – έχουν ήδη αυξήσει κατακόρυφα τις δαπάνες τους. Αντίθετα, οι νότιες χώρες κινούνται ακόμη κοντά στο όριο του 2%, με κοινωνικές και πολιτικές ενστάσεις.
Η Ελλάδα: Στρατηγικά ευνοημένη, δημοσιονομικά πιεσμένη
Η Ελλάδα, λόγω της διαχρονικής έντασης με την Τουρκία, είναι από τις χώρες που αγγίζουν ήδη τον στόχο του 3%. Ωστόσο, για τις περισσότερες κυβερνήσεις της ΕΕ, η πολιτική δυσκολία είναι τεράστια: καλούνται να πείσουν τους πολίτες ότι η περικοπή κοινωνικών δαπανών υπέρ των εξοπλισμών είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί μια μελλοντική ρωσική απειλή.
Από το «βούτυρο» στα «κανόνια»
Για δεκαετίες, η ευρωπαϊκή απάντηση στο δίλημμα «βούτυρο ή κανόνια» έγερνε υπέρ του κοινωνικού κράτους. Όμως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η απειλή Τραμπ για αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ ανέτρεψαν τη λογική αυτή. Η σημερινή απάντηση είναι ξεκάθαρα «κανόνια».
Το τίμημα αυτής της στροφής δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και πολιτικό. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Υποθέσεων, μόλις το 28% των Δυτικοευρωπαίων θεωρούν τις ΗΠΑ «κάπως αξιόπιστο σύμμαχο» – ποσοστό μειωμένο κατά 50% σε σχέση με πέρυσι.
Ο «μπαμπάκας» Τραμπ και η γελοιογραφία της διπλωματίας
Σε μια αποκαλυπτική στιγμή από τη σύνοδο κορυφής στη Χάγη, ο Τραμπ συνέκρινε τη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ με καβγά παιδιών στο προαύλιο, ενώ ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, αστειευόμενος, τον χαρακτήρισε ως «μπαμπά που πρέπει να βάλει τάξη».
Η αλληλουχία αυτών των δηλώσεων επιβεβαιώνει τη μετάλλαξη της δυτικής ηγεσίας: από στρατηγική συνεργασία, σε προσωπική επικοινωνία και συμβολικές, ακόμη και κυνικές, τοποθετήσεις.
Οπισθοδρόμηση ή προσαρμογή;
Η νέα εποχή των εξοπλισμών γεννά ένα καίριο ερώτημα: η μετατόπιση από τις κοινωνικές πολιτικές στην αμυντική θωράκιση είναι προσαρμογή στην πραγματικότητα ή οπισθοδρόμηση;
Για τους πιο ευάλωτους Ευρωπαίους, η απάντηση είναι σαφής: η θυσία κοινωνικών πόρων για τον φόβο ενός αόριστου πολέμου δεν είναι πολιτική, αλλά αποτυχία της πολιτικής. Για τους νεότερους, που δεν έζησαν τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά θα κληθούν να ζήσουν με την επιστροφή του, το ερώτημα είναι αν η «νέα ασφάλεια» είναι το αντίτιμο της παλιάς ευημερίας.
- Ανακοινώθηκαν οι βαθμολογίες των Πανελλαδικών Εξετάσεων 2025 – Πώς θα τις δείτε
- Που είναι ο Χαμενεΐ; – Οι φήμες και το σενάριο διαδοχής
- Το ΝΑΤΟ και η Ευρώπη στη γραμμή του «μπαμπάκα» Τραμπ: Ιστορική αύξηση αμυντικών δαπανών και ρήγματα στην ευρωπαϊκή συνοχή
- Βορίδης για ΟΠΕΚΕΠΕ: «Η στάση της Κ.Ο. της Νέας Δημοκρατίας απέναντι στη δική μου υπόθεση θα είναι καθοριστική»
- Τουρκολιβυκό: Εμφύλιος υπουργών φέρνει σε δύσκολη θέση τον Μητσοτάκη – Σφοδρή κριτική ΠΑΣΟΚ για Γεωργιάδη και Δένδια