Οργή, φόβος και κρίση εμπιστοσύνης – Τα πολιτικά μηνύματα της νέας δημοσκόπησης της MRB

Η τελευταία δημοσκόπηση της MRB δεν είναι απλώς μια αποτύπωση εκλογικής προτίμησης· είναι ένα πολιτικό θερμόμετρο που “χτυπάει κόκκινο” καταγράφοντας το κλίμα απογοήτευσης, καχυποψίας και οργής στην ελληνική κοινωνία.

Το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ, η υπόθεση των Τεμπών και οι τάσεις στο κομματικό σκηνικό αποκαλύπτουν βαθύτερες ρωγμές στο οικοδόμημα της εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και πολιτών.

Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Το κοινό «βλέπει» ευθύνες υπουργών

Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων (74,5%) θεωρεί ότι στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ υπάρχουν εμπλοκές σε επίπεδο υπουργών. Το εύρημα αυτό, σε μια χώρα με μακρά παράδοση σκανδάλων που μένουν ατιμώρητα, υποδηλώνει ότι η κοινωνία πλέον δεν αγοράζει εύκολα τη θεωρία του «μεμονωμένου περιστατικού» ή του «σφάλματος υπηρεσίας». Η χαμηλή εμπιστοσύνη στη βούληση της κυβέρνησης να διερευνήσει σε βάθος τέτοιες υποθέσεις (όπως επίσης φαίνεται και στην περίπτωση των Τεμπών) εντείνει αυτή την καχυποψία.

Τέμπη: Οργή και απαισιοδοξία για την απονομή δικαιοσύνης

Σχεδόν τρεις στους τέσσερις πολίτες (71,7%) δηλώνουν πως δεν πιστεύουν ότι η κυβέρνηση θα κάνει ό,τι μπορεί για να ρίξει φως στην τραγωδία των Τεμπών. Αυτό το ποσοστό, όταν μάλιστα αφορά ένα τόσο τραυματικό εθνικό γεγονός, είναι ενδεικτικό του χάσματος που έχει διαμορφωθεί μεταξύ των κυβερνώντων και της κοινωνίας. Η έλλειψη εμπιστοσύνης αγγίζει πλέον υπαρξιακό επίπεδο, καθώς συνδέεται με την αίσθηση δικαιοσύνης, αξιοκρατίας και λογοδοσίας.

Το πολιτικό σκηνικό: Αντοχή της ΝΔ, ρευστότητα στην Κεντροαριστερά

Παρά τις έντονες αποδοκιμασίες για ζητήματα διαφάνειας και διαχείρισης κρίσεων, η Νέα Δημοκρατία διατηρεί ποσοστό πάνω από το 30% και σαφή πρωτιά. Η διψήφια διαφορά με το δεύτερο κόμμα δείχνει ότι, προς το παρόν, δεν υπάρχει οργανωμένη εναλλακτική δύναμη εξουσίας που να κεφαλαιοποιεί την κοινωνική δυσαρέσκεια.

Το ΠαΣοΚ, ωστόσο, δείχνει να περνά μπροστά από την Πλεύση Ελευθερίας στη μάχη της δεύτερης θέσης. Η διαφορά είναι μικρή, αλλά σηματοδοτεί μια δυναμική ενίσχυσης για το Κίνημα, το οποίο προσπαθεί να εδραιώσει μια ταυτότητα «σοβαρής αντιπολίτευσης» ανάμεσα στη φθαρμένη κυβερνητική πλειοψηφία και στην πιο αντισυστημική φωνή της Πλεύσης.

Φόβος και οργή: Το συναισθηματικό υπόστρωμα της κοινωνίας

Τα κυρίαρχα συναισθήματα που καταγράφει η MRB είναι δύο: φόβος και οργή. Και τα δύο είναι τοξικά για τη δημοκρατική συνοχή. Ο φόβος διαβρώνει τη συμμετοχή στα κοινά, ενώ η οργή συχνά οδηγεί σε ριζοσπαστικοποίηση ή αποχή. Είναι, επομένως, κρίσιμο για το πολιτικό σύστημα να απαντήσει με θεσμική σοβαρότητα και διαφάνεια, αντί να επενδύει στον επικοινωνιακό έλεγχο και την αδρανοποίηση της κοινωνικής αντίδρασης.

Μια κοινωνία σε κρίση εμπιστοσύνης

Το βαθύτερο μήνυμα της έρευνας είναι ότι βρισκόμαστε σε φάση κρίσης εμπιστοσύνης. Οι πολίτες βλέπουν σκιές και απαιτούν φως. Όσο αυτό δεν προσφέρεται, τόσο θα εδραιώνονται συναισθήματα πολιτικού κυνισμού και αποξένωσης. Η αντοχή της ΝΔ δεν πρέπει να ερμηνευτεί ως λευκή επιταγή, αλλά ως αποτέλεσμα της έλλειψης αξιόπιστης εναλλακτικής.

Όπως δείχνει η MRB, το εκλογικό τοπίο δεν έχει παγιωθεί – αντίθετα, είναι εκρηκτικό και απρόβλεπτο. Αν οι πολιτικές δυνάμεις δεν ακούσουν τον ήχο της κοινωνικής δυσφορίας, το ρήγμα μεταξύ λαού και εξουσίας μπορεί να μετατραπεί σε άβυσσο.