Ποιός είναι Ζόχραν Μαμντάνι και γιατί η εκλογή του μπορεί να προκαλέσει «σεισμό» στη Νέα Υόρκη

Στις σημερινές προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης, η σύγκρουση ανάμεσα στον Άντριου Κουόμο και τον Ζόραν Μαμντάνι ξεπερνά τα όρια της πόλης.

Το αποτέλεσμα θα κρίνει όχι μόνο το μέλλον της μητρόπολης, αλλά και την πολιτική κατεύθυνση του Δημοκρατικού Κόμματος στις ΗΠΑ ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026 και των προεδρικών του 2028.

Νέα Υόρκη στις κάλπες: Οι Δημοκρατικοί διαλέγουν υποψήφιο

Χιλιάδες Νεοϋορκέζοι ψηφίζουν σήμερα για να αναδείξουν τον υποψήφιο των Δημοκρατικών που θα διεκδικήσει τον δημαρχιακό θώκο στις εκλογές του Νοεμβρίου. Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν ήδη δώσει το χρίσμα στον 71χρονο Κέρτις Σλίβα, ενώ στους Δημοκρατικούς η διαδικασία ξεκινά με σκοπό να ολοκληρωθεί έως τις αρχές Ιουλίου.

Η μάχη για το χρίσμα μοιάζει να επικεντρώνεται σε δύο πρόσωπα με ριζικά διαφορετικές πολιτικές καταβολές: τον πρώην κυβερνήτη της Νέας Υόρκης, Άντριου Κουόμο, και τον 33χρονο βουλευτή και πολιτικό ακτιβιστή Ζόραν Μαμντάνι.

Αντιμέτωποι δύο κόσμοι: Κατεστημένο εναντίον ριζοσπαστικής αριστεράς

Ο Άντριου Κουόμο επιστρέφει στο πολιτικό προσκήνιο μετά από αποχώρηση υπό το βάρος σκανδάλων. Παρά τις κατηγορίες για σεξουαλικές παρενοχλήσεις –τις οποίες αρνείται– παραμένει ισχυρός εκπρόσωπος του κομματικού κατεστημένου.

Αντίθετα, ο Ζόραν Μαμντάνι, με ρίζες στο κίνημα των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών της Αμερικής (DSA), εκφράζει την ανερχόμενη προοδευτική πτέρυγα. Υπόσχεται φορολόγηση των πλουσίων, πάγωμα των ενοικίων και δωρεάν μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Μια πιθανή νίκη του, σύμφωνα με τους Financial Times, θα συνιστούσε ηχηρή απόρριψη της κομματικής ιεραρχίας από τη βάση των Δημοκρατικών, επηρεάζοντας τις στρατηγικές του κόμματος σε εθνικό επίπεδο.

Οι μεγάλες προσδοκίες και οι ρεαλιστικές δυσκολίες

Ο Μαμντάνι δίνει έναν αγώνα με εμφανή κοινωνικό παλμό, συγκεντρώνοντας χιλιάδες εθελοντές και ισχυρή στήριξη από προσωπικότητες όπως ο Μπέρνι Σάντερς και η Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κόρτεζ. Παρά την άνοδο του στις δημοσκοπήσεις, εξακολουθεί να υστερεί ελαφρώς έναντι του Κουόμο.

Η δημαρχία της Νέας Υόρκης, όμως, δεν είναι απλώς ένα βήμα λόγων. Απαιτεί τη διαχείριση προϋπολογισμού 115 δισ. δολαρίων, 300.000 εργαζομένων και του μεγαλύτερου αστυνομικού σώματος στις ΗΠΑ. Η ερώτηση παραμένει: Μπορεί ένας σοσιαλιστής δήμαρχος να κυβερνήσει αποτελεσματικά;

Το προηγούμενο του Σικάγο και τα μαθήματα αποτυχίας

Το παράδειγμα του Μπράντον Τζόνσον στο Σικάγο λειτουργεί ταυτόχρονα ως έμπνευση και προειδοποίηση. Αν και εκλέχθηκε με τη στήριξη της αριστεράς, οι περισσότερες πολιτικές του πρωτοβουλίες είτε απορρίφθηκαν είτε δεν υλοποιήθηκαν, επιφέροντας πτώση της δημοτικότητάς του.

Αρκετοί εκφράζουν ανησυχία ότι και ο Μαμντάνι θα αντιμετωπίσει αντίστοιχες δυσκολίες, κυρίως λόγω έλλειψης διοικητικής εμπειρίας. Σημαντικές πρωτοβουλίες του, όπως η δωρεάν μετακίνηση, απαιτούν έγκριση σε επίπεδο Πολιτείας – κάτι που δείχνει τις δομικές προκλήσεις μιας ριζοσπαστικής διακυβέρνησης.

Εντός και εκτός κόμματος: Συμμαχίες και συγκρούσεις

Η καμπάνια του Μαμντάνι επιχειρεί να διαλύσει την εικόνα του ιδεολόγου χωρίς ρεαλιστικό σχέδιο. Έχει ήδη συναντηθεί με πρώην στελέχη προηγούμενων δημοτικών διοικήσεων και συνεργάστηκε σε πολιτικές πρωτοβουλίες με πρόσωπα από διαφορετικές πολιτικές κατευθύνσεις, ακόμα και με τον Έρικ Άνταμς.

Την ίδια ώρα, δέχεται οργανωμένες επιθέσεις από το υπερκομματικό ταμείο υπέρ του Κουόμο, το οποίο έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 25 εκατομμύρια δολάρια από ονόματα όπως ο Μάικλ Μπλούμπεργκ και ο Μπιλ Άκμαν.

Αν κερδίσει η αριστερά

Η ενδεχόμενη επικράτηση του Μαμντάνι θα αποτελέσει σημείο καμπής: όχι μόνο γιατί θα νικήσει έναν πρώην κυβερνήτη με το σύνολο της κομματικής μηχανής υπέρ του, αλλά γιατί θα αποδείξει ότι ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα μπορεί να εμπνεύσει πλειοψηφίες σε μία από τις σημαντικότερες πόλεις του κόσμου.

Ωστόσο, η πολιτική πρόκληση θα μεταφερθεί την επόμενη κιόλας μέρα από την κάλπη στην πράξη. Η εμπειρία άλλων πόλεων δείχνει ότι η αποτυχία υλοποίησης μπορεί να κοστίσει περισσότερο από την απλή ήττα.

Από τη βάση προς την εξουσία – αλλά με ποιο κόστος;

Παρά την αισιοδοξία, ακόμη και σύμμαχοι του Μαμντάνι παραδέχονται πως ένας προοδευτικός δήμαρχος θα τεθεί υπό συνεχή και αυστηρό έλεγχο. Όπως επισημαίνουν, η διακυβέρνηση μιας πόλης δεν είναι επαναστατικό μανιφέστο αλλά καθημερινή διοίκηση, που απαιτεί ικανότητα συνεννόησης και ευελιξία.

Ο ίδιος πάντως απαντά με αυτοπεποίθηση: «Είμαστε μια μέρα πριν ανατρέψουμε μια πολιτική δυναστεία», δήλωσε στον WNYC.

Στις προκριματικές της Τρίτης, το ερώτημα για τους Δημοκρατικούς ψηφοφόρους της Νέας Υόρκης δεν είναι μόνο ποιος μπορεί να νικήσει τους Ρεπουμπλικανούς – αλλά ποιος μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που κυβερνιέται η πόλη και, ίσως, η χώρα.

Ποιος είναι ο Ζόραν Μαμντάνι

Ο Ζόραν Μαμντάνι είναι ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους και ραγδαία ανερχόμενους εκπροσώπους της αμερικανικής προοδευτικής αριστεράς. Ως υποψήφιος για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης, ενσαρκώνει τις φιλοδοξίες του κινήματος των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών για την ανάληψη θέσεων εξουσίας σε μία από τις σημαντικότερες πόλεις του κόσμου.

Βουλευτής στο Κουίνς και μέλος των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών

Ο Ζόραν Κουάμε Μαμντάνι εκλέγεται από το 2020 στη Βουλή της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, εκπροσωπώντας την 36η εκλογική περιφέρεια στο Κουίνς. Ανήκει στο Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά και στους Democratic Socialists of America (DSA), συνδυάζοντας κοινοβουλευτική δράση με ακτιβιστική παρουσία. Την πρώτη του εκλογή τη σημείωσε νικώντας έναν τετραπλό εν ενεργεία βουλευτή, και από τότε επανεκλέγεται χωρίς αντίπαλο. Οι πολιτικές του προτεραιότητες εστιάζουν στη μεταρρύθμιση της στέγασης, τις δημόσιες συγκοινωνίες και τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση.

Δημαρχιακή υποψηφιότητα με ριζοσπαστικό πρόγραμμα

Τον Δεκέμβριο του 2024 ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης, με ορίζοντα τις εκλογές του 2025. Το πρόγραμμα του περιλαμβάνει μεταξύ άλλων δωρεάν αστικά λεωφορεία, δημοτική φροντίδα για τα παιδιά, δημιουργία παντοπωλείων υπό δημόσιο έλεγχο και πάγωμα των ενοικίων για ένα εκατομμύριο ρυθμιζόμενα διαμερίσματα.

Η υποψηφιότητά του έχει ήδη συγκεντρώσει τη στήριξη προοδευτικών προσωπικοτήτων όπως ο Μπέρνι Σάντερς και η Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κόρτεζ, ενώ έχει προκαλέσει αντιδράσεις για τις δημόσιες τοποθετήσεις του σχετικά με το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.

Από την Ουγκάντα και το Κέιπ Τάουν στη Νέα Υόρκη

Ο Μαμντάνι γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1991 στην Καμπάλα της Ουγκάντα, σε οικογένεια ινδικής καταγωγής με έντονο πνευματικό και καλλιτεχνικό αποτύπωμα. Ο πατέρας του, Μαχμούντ Μαμντάνι, είναι διεθνούς φήμης καθηγητής μεταποικιακών σπουδών στο Columbia University, ενώ η μητέρα του, Μίρα Ναΐρ, είναι διακεκριμένη Ινδο-Αμερικανή σκηνοθέτις, γνωστή για ταινίες όπως το Monsoon Wedding και το Salaam Bombay!.

Το μεσαίο του όνομα, Κουάμε, είναι φόρος τιμής στον ηγέτη της ανεξαρτησίας της Γκάνας, Κουάμε Νκρούμα. Σε ηλικία πέντε ετών η οικογένεια μετακόμισε στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής και αργότερα εγκαταστάθηκε οριστικά στη Νέα Υόρκη.

Εκπαίδευση με κοινωνικό πρόσημο

Ο Μαμντάνι φοίτησε στο Bronx High School of Science και στη συνέχεια σπούδασε Africana Studies στο Bowdoin College στο Μέιν. Εκεί δραστηριοποιήθηκε έντονα σε φοιτητικά κινήματα υπέρ της Παλαιστίνης και κατά του ιμπεριαλισμού, ενώ συνίδρυσε το τοπικό παράρτημα των Students for Justice in Palestine. Απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα το 2018.

Από την κοινωνική εργασία στην πολιτική

Πριν εισέλθει στην πολιτική, εργάστηκε ως σύμβουλος πρόληψης κατασχέσεων κατοικιών στο Κουίνς, βοηθώντας χαμηλόμισθους ιδιοκτήτες να αποφύγουν τις εξώσεις. Αυτή η εμπειρία, όπως δηλώνει ο ίδιος, ήταν το σημείο καμπής που τον ώθησε στη διεκδίκηση πολιτικής αλλαγής μέσω θεσμικής δράσης.

Στην πορεία του ως βουλευτής έχει διατελέσει μέλος σημαντικών επιτροπών (Ενέργειας, Φορολογίας Ακινήτων, Δικαιωμάτων Μεταναστών), ενώ είναι εισηγητής ή συνεισηγητής σε πάνω από 250 νομοσχέδια.

Πολιτική ταυτότητα και απήχηση

Ο Μαμντάνι αυτοπροσδιορίζεται ως μουσουλμάνος δημοκρατικός σοσιαλιστής και είναι ενεργό μέλος του Muslim Democratic Club of New York. Η εκλογική του περιφέρεια περιλαμβάνει πολυπολιτισμικές περιοχές με έντονη παρουσία μουσουλμανικών, αραβικών και αφροαμερικανικών κοινοτήτων, στις οποίες έχει εδραιώσει μια ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης.

Στη δημόσια σφαίρα προβάλλεται συχνά για την τολμηρή του στάση σε διεθνή ζητήματα και την εμμονή του στην κοινωνική δικαιοσύνη, γεγονός που τον καθιστά ιδιαίτερα αγαπητό στη βάση αλλά και στόχο σφοδρής κριτικής από συντηρητικούς κύκλους.

Ένα νέο πρόσωπο με διεθνές αποτύπωμα

Ο Ζόραν Μαμντάνι αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση πολιτικού με διεθνή αναφορά, τοπική απήχηση και σαφές ταξικό στίγμα. Συνδυάζει τον ακτιβισμό, την επιστημονική σκέψη και την επιμονή για διαρθρωτικές αλλαγές σε πεδία όπως η στέγαση, η ενέργεια και οι συγκοινωνίες.

Αν και οι αντίπαλοί του τον παρουσιάζουν ως «ιδεαλιστή χωρίς διοικητική εμπειρία», οι υποστηρικτές του επισημαίνουν ότι φέρνει στην πολιτική κάτι σπάνιο: συνέπεια ανάμεσα στον λόγο και την πράξη.

Η υποψηφιότητά του για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης δεν είναι μόνο μια προσωπική πρόκληση. Είναι δοκιμασία για την αμερικανική αριστερά, τις αντοχές της προοδευτικής συμμαχίας και την ικανότητά της να μεταφράσει τις ιδέες της σε αποτελεσματική διακυβέρνηση.