Φορντό, Νατάνζ και Ισφαχάν: Αυτοί είναι οι τρεις πυρηνικοί στόχοι των ΗΠΑ στο Ιράν

Η στρατηγική επίθεση των ΗΠΑ με στόχο τις «καρδιές» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος αλλάζει το γεωπολιτικό τοπίο στη Μέση Ανατολή

Σε μία αιφνιδιαστική και στρατιωτικά άρτια επιχείρηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ εξαπέλυσαν αεροπορικά πλήγματα εναντίον των τριών βασικών πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν: Φορντό, Νατάνζ και Ισφαχάν. Η επιχείρηση, αποτέλεσμα μακροχρόνιας παρακολούθησης και ακριβούς στοχοποίησης, είχε ως στόχο να αποψιλώσει τον τεχνολογικό, ερευνητικό και παραγωγικό κορμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Οι ΗΠΑ προχώρησαν στην επίθεση χωρίς να περιμένουν τη λήξη του 15νθημέρου τελεσιγράφου που είχαν απευθύνει στην Τεχεράνη, επιλέγοντας μια επίδειξη ισχύος σε ένα από τα πλέον θωρακισμένα και συμβολικά σημεία της ιρανικής στρατηγικής.

Φορντό: Το υπόγειο φρούριο του εμπλουτισμού

Η εγκατάσταση του Φορντό, κρυμμένη βαθιά κάτω από ένα βραχώδες βουνό κοντά στην πόλη Κομ, αποτελεί επί χρόνια το πιο αδιαπέραστο και αμφιλεγόμενο κομμάτι του ιρανικού πυρηνικού παζλ. Αποκαλύφθηκε το 2009 από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Βρετανία, με τον τότε πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να την αποκαλεί ασυμβίβαστη με ειρηνικό πρόγραμμα. Πέντε υπόγειες σήραγγες, ένα εκτεταμένο σύστημα ασφαλείας και η δυνατότητα να φιλοξενεί μέχρι 3.000 φυγοκεντρητές συνθέτουν την εικόνα ενός απόρρητου στρατιωτικοποιημένου εργοστασίου εμπλουτισμού ουρανίου.

Η Τεχεράνη υποστήριξε πως το υπόγειο αυτό συγκρότημα σχεδιάστηκε ως εναλλακτική σε περίπτωση επίθεσης στις υπέργειες εγκαταστάσεις της, κυρίως στη Νατάνζ, αντανακλώντας το διαρκές αίσθημα πολιορκίας του ιρανικού καθεστώτος.

Νατάνζ: Το νευραλγικό κέντρο παραγωγής πυρηνικού καυσίμου

Περίπου 250 χιλιόμετρα νότια της Τεχεράνης, στη Νατάνζ, βρίσκεται η κύρια γραμμή παραγωγής πυρηνικού καυσίμου του Ιράν. Πρόκειται για ένα τεράστιο συγκρότημα με έξι υπέργεια και τρία υπόγεια κτίρια, ικανά να στεγάσουν δεκάδες χιλιάδες φυγοκεντρητές τελευταίας τεχνολογίας.

Η εγκατάσταση αποτελεί βασικό κόμβο εμπλουτισμού ουρανίου έως και 60% καθαρότητας, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας – ένα επίπεδο εξαιρετικά κοντά στο όριο των 90% που απαιτείται για στρατιωτική χρήση. Η Νατάνζ δεν ήταν μόνο βιομηχανικός κόμβος αλλά και πολιτικό σύμβολο της ιρανικής τεχνολογικής προόδου, με την καταστροφή της να στέλνει σαφές μήνυμα προς την Τεχεράνη και τους συμμάχους της.

Ισφαχάν: Η αθέατη καρδιά της έρευνας και ανάπτυξης

Στο ιστορικό κέντρο της χώρας, η Ισφαχάν, παλιά πρωτεύουσα του περσικού κράτους και πόλη γνωστή για την πολιτιστική της κληρονομιά, φιλοξενεί σήμερα το μεγαλύτερο επιστημονικό και τεχνολογικό κέντρο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Το πυρηνικό συγκρότημα της πόλης τέθηκε σε λειτουργία το 1984 με τη βοήθεια της Κίνας και σήμερα απασχολεί περίπου 3.000 επιστήμονες.

Η εγκατάσταση περιλαμβάνει τρεις μικρούς ερευνητικούς αντιδραστήρες, μονάδα μετατροπής ουρανίου, εργοστάσιο κατασκευής καυσίμων και υποδομές επεξεργασίας ζιρκονίου – κρίσιμου υλικού για τις ράβδους καυσίμου. Η Ισφαχάν δεν εμπλέκεται άμεσα στην παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου, όμως συγκεντρώνει όλη τη γνώση και τεχνογνωσία που θα μπορούσε να στηρίξει ένα στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα σε μεσοπρόθεσμη βάση.

Ανατροπή ισορροπιών με παγκόσμιες επιπτώσεις

Η τριπλή επίθεση των ΗΠΑ αναμένεται να έχει βαρύτατες επιπτώσεις στο ήδη τεταμένο τοπίο της Μέσης Ανατολής. Το πλήγμα δεν είναι μόνο στρατηγικό αλλά και ψυχολογικό: σηματοδοτεί ότι ακόμη και οι πιο θωρακισμένες υποδομές μπορούν να καταστούν ευάλωτες. Ταυτόχρονα, φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για τις πραγματικές προθέσεις του Ιράν και τις κόκκινες γραμμές που είναι διατεθειμένη να υπερασπιστεί η Ουάσινγκτον, ακόμη και μονομερώς.

Η Τεχεράνη, από την πλευρά της, αναμένεται να καταγγείλει διεθνώς την επίθεση και να αξιοποιήσει την εικόνα της χώρας-θύματος. Όμως η απώλεια υλικοτεχνικής υποδομής και η διάρρηξη της επιστημονικής συνέχειας ενδέχεται να επιφέρουν καθυστέρηση ετών στο πυρηνικό της πρόγραμμα. Και αυτό ίσως να είναι, για τον Τραμπ και τους επιτελείς του, η μεγαλύτερη νίκη.