NewsEdit Τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου, το Ισραήλ εξαπέλυσε σφοδρότατη και αιφνιδιαστική αεροπορική επίθεση εναντίον του Ιράν, πλήττοντας πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις προκαλώντας, εκτός από σημαντικές υλικές ζημίες και τον θάνατο αρχηγών των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας και επιστημόνων που ήταν επί κεφαλής του πυρηνικού προγράμματος της χώρας.
Της Βιβής Κεφαλά*
Η επίθεση αυτή αναδεικνύει τα ρήγματα που υπάρχουν στην ασφάλεια της χώρας, οι πρώτες ενδείξεις των οποίων διεφάνησαν με την δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια τον Ιούλιο του 2024 στην Τεχεράνη. Ωστόσο, η ίδια η επίθεση ήταν αναμενόμενη δεδομένων των, τουλάχιστον, τεταμένων σχέσεων Ισραήλ – Ιράν μετά το τέλος του πολέμου Ιράκ –Ιράν τον Αύγουστο του 1988. Παράλληλα, δεν θα πρέπει να λησμονείται το γεγονός ότι το Ισραήλ, μετά την ισραηλο – παλαιστινιακή Συμφωνία του 1993, επαναλάμβανε συνεχώς ότι το Ιράν αποτελούσε υπαρξιακή απειλή εναντίον του διότι σε τέσσερα με πέντε χρόνια θα αποκτούσε πυρηνικά όπλα. Επομένως, το ερώτημα δεν ήταν το εάν θα γίνει η επίθεση του Ισραήλ εναντίον του Ιράν, αλλά το πότε, αφού το δόγμα Μπέγκιν, που διατυπώθηκε το 1980, δηλαδή μετά την σύναψη χωριστής ειρήνης με την Αίγυπτο, συνεχίζει να αποτελεί την βάση της ισραηλινής στρατηγικής. Το δόγμα Μπέγκιν θα μπορούσε να συνοψιστεί στο ότι η ασφάλεια του εβραϊκού κράτους εξασφαλίζεται με την χρήση στρατιωτικής βίας εναντίον κάθε περιφερειακού αντιπάλου, ο οποίος διαθέτει υπολογίσιμη ισχύ, τέτοια που να μπορεί να το απειλήσει.
Η ισραηλινή επίθεση εναντίον του Ιράν έγινε σε ιδανικές συνθήκες για το εβραϊκό κράτος: η επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023 προκάλεσε την σφοδρότατη ισραηλινή επίθεση με αποτέλεσμα την πλήρη αποδυνάμωση της Χαμάς, καθώς και την δημιουργίας μίας τεράστιας ανθρωπιστικής καταστροφής στην Γάζα. Παράλληλα, το Ισραήλ μετά την επίθεση με την έκρηξη των βομβητών και την δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολλά, Χασάν Νασράλα, εξαπέλυσε πόλεμο κατά του νοτίου Λιβάνου, τμήμα του οποίου κατέχει πλέον στρατιωτικά. Στην συνέχεια, η επέλαση των τζιχαντιστών της Ταχρίρ Χάγια ας Σάμς (πρώην Αλ Νούσρα) οδήγησε στην κατάρρευση του καθεστώτος Άσσαντ στην Συρία, πράγμα που απετέλεσε τεράστιο πλήγμα για το Ιράν, που πλέον δεν έχει πλέον κανέναν σύμμαχο.
Έτσι, η επίθεση κατά του Ιράν ήταν ζήτημα χρόνου και οι σημερινές συνθήκες ιδανικές, λαμβανομένου υπ’όψιν και του γεγονότος ότι το Τέλ Αβίβ έχει την απόλυτη στήριξη των ΗΠΑ, που όμως είχαν αρχίσει συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάποια συμφωνία. Οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι γνώριζαν για την επίθεση αλλά δεν συμμετείχαν, ενώ στις 21 Ιουνίου ο Πρόεδρος Τράμπ ανακοίνωσε ότι θα αποφασίσει σε δύο εβδομάδες το εάν θα εμπλακούν και οι ΗΠΑ στον πόλεμο αυτόν. Ίσως ο Αμερικανός Πρόεδρος ελπίζει ότι μέχρι τότε ο πόλεμος θα έχει λήξει με ήττα του Ιράν.
Σε κάθε περίπτωση, ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν δεν πρόκειται να απαλείψει τα προβλήματα της περιοχής και η επιδίωξη του Ισραήλ να καταστεί η επικυρίαρχη δύναμη στην ευρύτερη περιοχή, ενδέχεται να υπονομεύσει τελικά την ασφάλειά του εξ αιτίας της στρατηγικής του υπερεπέκτασης.
*Καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, Διευθύντρια του Κέντρου Ανάλυσης Μεσανατολικής Πολιτικής (ΚΕΑΜΕΠ)