Νέα πρόκληση από τη Λιβύη: Κατηγορεί την Ελλάδα για παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων νότια της Κρήτης

Η Τρίπολη επαναφέρει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ η Αθήνα απαντά ότι «δεν φοβάται να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα» – Πολιτικές αντιδράσεις και διπλωματικές προεκτάσεις

Αναζωπυρώνεται η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο
Σε τροχιά νέας έντασης εισέρχονται οι ελληνολιβυκές σχέσεις, μετά την αιφνιδιαστική ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Λιβύης με την οποία κατηγορεί την Ελλάδα για παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, λόγω της προκήρυξης διαγωνισμού για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης. Η κίνηση της προσωρινής κυβέρνησης της Τρίπολης έρχεται να επαναφέρει στο προσκήνιο το διαβόητο τουρκολιβυκό μνημόνιο, επιτείνοντας τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ανακοίνωση της Λιβύης και οι αιχμές κατά της Ελλάδας
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της λιβυκής κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, η διεθνής πρόσκληση υποβολής προσφορών που προκήρυξαν οι ελληνικές αρχές –και η οποία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. στις 12 Ιουνίου– «καλύπτει θαλάσσιες ζώνες υπό διαφωνία με τη Λιβύη». Το ΥΠΕΞ της Λιβύης κάνει λόγο για «σαφή παραβίαση» των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, καλεί σε εποικοδομητικό διάλογο και διαμηνύει ότι οι μονομερείς ενέργειες «δεν οδηγούν παρά μόνο σε περαιτέρω ένταση και πολυπλοκότητα».

«Η Λιβύη επιδιώκει να διατηρήσει τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου ως χώρο ειρήνης και συνεργασίας. Ελπίζουμε η Ελλάδα να αντιμετωπίσει το θέμα υπεύθυνα, με σεβασμό στις ιστορικές σχέσεις των δύο λαών», σημειώνεται χαρακτηριστικά, ενώ τονίζεται η ανάγκη «νομικής συμφωνίας με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο πριν από οποιαδήποτε ερευνητική ή εκμεταλλευτική δραστηριότητα».

Η συγκυρία και οι γεωπολιτικές συνδέσεις
Το χρονικό σημείο της ανακοίνωσης δεν θεωρείται τυχαίο. Μόλις μία ημέρα πριν, ο υπουργός Ενέργειας της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης συναντήθηκε με τον Τούρκο πρέσβη στην Τρίπολη, με τη συνεργασία στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου να βρίσκεται στο επίκεντρο των συνομιλιών. Η επίκληση του μνημονίου του 2019 –το οποίο η Ελλάδα θεωρεί άκυρο και νομικά ανυπόστατο– υποδηλώνει αναθέρμανση των λιβυκοτουρκικών συνεννοήσεων.

Η απάντηση της Αθήνας: «Δεν φοβόμαστε»
Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε σε σκληρό τόνο. Πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών τόνισαν ότι «η Ελλάδα δεν φοβάται να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα», υπενθυμίζοντας ότι η σχετική διαδικασία κινείται απολύτως εντός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Παράλληλα, υπογραμμίστηκε η επικείμενη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη Λιβύη, προγραμματισμένη για τις αρχές Ιουλίου, ως απόδειξη της πρόθεσης της Αθήνας να διατηρήσει ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας.

Από την πλευρά του, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε ότι «η Ελλάδα ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με σταθερή προσήλωση στο διεθνές δίκαιο», επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι «ο διάλογος παραμένει ανοιχτός, αλλά πάντοτε στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας».

Πολιτικές αντιδράσεις και εσωτερικές πιέσεις
Εντός των συνόρων, η ανακοίνωση της Λιβύης πυροδότησε αντιδράσεις. Ο υπεύθυνος Εξωτερικών του ΠαΣοΚ, Δημήτρης Μάντζος, κάλεσε την κυβέρνηση να καταγγείλει την προκλητική ενέργεια της Τρίπολης και να ενημερώσει άμεσα τα πολιτικά κόμματα. Ζήτησε επίσης τη σύγκληση της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, καθώς –όπως ανέφερε– «η ανακοίνωση της λιβυκής κυβέρνησης, κατ’ εφαρμογή του ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου, συνιστά απειλή για τα εθνικά μας συμφέροντα».

Ο κ. Μάντζος σημείωσε ότι «η επιμονή της Τρίπολης στο μνημόνιο και η προσέγγιση της Ανατολικής Λιβύης με την Άγκυρα, σε συνδυασμό με την ψυχρότητα των σχέσεων Ελλάδας-Αιγύπτου λόγω της Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, συνθέτουν ένα επικίνδυνο σκηνικό».

Chevron και αμερικανικά συμφέροντα στα οικόπεδα
Η λιβυκή διαμαρτυρία αποκτά ιδιαίτερο βάρος και λόγω των γεωοικονομικών παραμέτρων. Ήδη για τα οικόπεδα νότια της Κρήτης έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον ο αμερικανικός ενεργειακός κολοσσός Chevron. Το γεγονός αυτό όχι μόνο επιβεβαιώνει τη στρατηγική σημασία των περιοχών αυτών, αλλά προσδίδει και διεθνή διάσταση στην ένταση, αφού τυχόν εμπλοκή μπορεί να αγγίξει άμεσα τα αμερικανικά ενεργειακά συμφέροντα.

Επαναφορά του τουρκολιβυκού άξονα;
Η στάση της Τρίπολης φαίνεται να ενισχύει τις υποψίες περί αναβίωσης του άξονα Άγκυρας–Λιβύης. Η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά, η οποία στηρίζεται από την Τουρκία, επιμένει στην ισχύ του μνημονίου του 2019 για τις θαλάσσιες ζώνες, το οποίο προβλέπει τουρκολιβυκή ΑΟΖ που «κόβει» κάθετα το νότιο θαλάσσιο χώρο της Ελλάδας, αγνοώντας πλήρως την επήρεια νησιών όπως η Κρήτη, η Ρόδος ή η Κάσος.

Ανοιχτοί διάλογοι, κλειστά μέτωπα
Η Αθήνα δείχνει να επιδιώκει την αποφυγή μετωπικής σύγκρουσης, διατηρώντας χαμηλούς τόνους ως προς τη ρητορική, χωρίς όμως να υποχωρεί ως προς την ουσία των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Η επίσκεψη του Γιώργου Γεραπετρίτη στη Λιβύη αποκτά πλέον ειδικό βάρος, καθώς θα πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ της υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας και της ανάγκης αποκλιμάκωσης της έντασης σε μια ήδη αποσταθεροποιημένη περιοχή.

• Νέα πρόκληση από τη Λιβύη: Κατηγορεί την Ελλάδα για παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων νότια της Κρήτης
• Ταυτοποιήθηκε ο πρώην δικαστικός που απείλησε τη Μαρία Καρυστιανού
• Φωτιά στο πετρέλαιο από τη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν: Στα ύψη οι τιμές, ασφυξία στην ελληνική αγορά
• Αλλάζει ο χάρτης στα ΜΜΕ: Διαφάνεια, έλεγχοι και υποχρεώσεις για τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο
• Ήξεις, αφίξεις από τον Τραμπ για το Ιράν: Εν αναμονή η διεθνής κοινότητα εν μέσω φημών για στρατιωτικό πλήγμα