Αντιδράσεις Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών για τη συνεργασία της εταιρείας με το αμερικανικό κράτος – Φόβοι για μαζική παραβίαση απορρήτου και αλγοριθμική στοχοποίηση πολιτών
Δέκα κορυφαίοι Δημοκρατικοί νομοθέτες απαίτησαν επίσημες απαντήσεις την Τρίτη από την Palantir Technologies, την ισχυρή εταιρεία ανάλυσης δεδομένων με βαθιές διασυνδέσεις στην εθνική ασφάλεια και τη δημόσια διοίκηση των ΗΠΑ. Με επικεφαλής τον ανώτατο Δημοκρατικό της Επιτροπής Οικονομικών της Γερουσίας, Ron Wyden, και τη βουλευτή Alexandria Ocasio-Cortez, οι νομοθέτες κατηγορούν την Palantir για συμμετοχή στη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής «υπερ-βάσης δεδομένων» – μιας αναζητήσιμης πλατφόρμας που συνδέει ευαίσθητες φορολογικές πληροφορίες με δεδομένα από άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες.
Στην πεντασέλιδη επιστολή προς τον διευθύνοντα σύμβουλο της Palantir, Alex Karp, οι βουλευτές προειδοποιούν ότι ένα τέτοιο σύστημα συνιστά παραβίαση του Νόμου περί Απορρήτου του 1974 και των άρθρων 6103 και 7213A του φορολογικού κώδικα, που απαγορεύουν τη μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση ή διαμοίραση φορολογικών δεδομένων. «Η άνευ προηγουμένου πιθανότητα μιας αναζητήσιμης ‘υπερ-βάσης δεδομένων’ είναι ένας εφιάλτης επιτήρησης», υπογραμμίζουν.
Η επιστολή ζητά επίσης λεπτομέρειες για όλα τα τρέχοντα κυβερνητικά συμβόλαια της Palantir, καθώς και για τις νομικές διαβεβαιώσεις που έχει ή δεν έχει ζητήσει η εταιρεία ώστε να προστατεύσει τους εργαζομένους της από ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες. Μεταξύ των υπογραφόντων περιλαμβάνονται και οι γερουσιαστές Elizabeth Warren, Edward Markey και Jeff Merkley.
Αφορμή δημοσίευμα των New York Times – Η απάντηση της Palantir
Οι ανησυχίες πυροδοτήθηκαν από δημοσίευμα των New York Times στα τέλη Μαΐου, το οποίο αποκάλυπτε τη διευρυνόμενη παρουσία της Palantir σε καίριες ομοσπονδιακές υπηρεσίες, όπως η Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων (IRS) και η Διοίκηση Κοινωνικής Ασφάλισης. Σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους, το λογισμικό Foundry της εταιρείας χρησιμοποιείται για να αναλύει και να διασυνδέει μεγάλες βάσεις δεδομένων, ενισχύοντας τη λήψη αποφάσεων και την επιβολή πολιτικής.
Απαντώντας, η Palantir αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι αναπτύσσει μια ενοποιημένη «υπερ-βάση δεδομένων», υποστηρίζοντας ότι η χρήση του λογισμικού της εφαρμόζεται σε «πολλαπλές, διακριτές περιπτώσεις» και όχι σε ένα ενιαίο σύστημα. Εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομικών τόνισαν ότι η συνεργασία με την IRS περιορίζεται στον εκσυγχρονισμό των συστημάτων προμηθειών, με λογισμικό που έχει ήδη εγκριθεί.
Διακομματικές αντιδράσεις: «Ψηφιακή ταυτότητα» και κίνδυνος κατάχρησης
Η ανησυχία διαπερνά το πολιτικό φάσμα. Ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Warren Davidson από το Οχάιο δήλωσε στο Semafor ότι ο συνδυασμός κυβερνητικών δεδομένων «ουσιαστικά δημιουργεί μια ψηφιακή ταυτότητα» για κάθε πολίτη, κάτι που χαρακτήρισε «επικίνδυνο». Όπως είπε, η ιστορία αποδεικνύει ότι τέτοιες εξουσίες «τελικά καταχρώνται».
Η αντίδραση αυτή ενισχύθηκε μετά την υπογραφή εκτελεστικού διατάγματος από τον τότε Πρόεδρο Donald Trump τον Μάρτιο, με το οποίο καλούσε τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να καταργήσουν τα «περιττά εμπόδια» στη συγκέντρωση και κοινή χρήση δεδομένων. Η Palantir αποτέλεσε τον βασικό τεχνολογικό συνεργάτη αυτής της κυβερνητικής στρατηγικής.
Εκατοντάδες εκατομμύρια από κυβερνητικά συμβόλαια – Έκρηξη κερδών
Από την ανάληψη της εξουσίας από τον Τραμπ, η Palantir έχει εξασφαλίσει πάνω από 113 εκατομμύρια δολάρια σε ομοσπονδιακά έργα, χωρίς να περιλαμβάνεται το πρόσφατο συμβόλαιο-μαμούθ ύψους 795 εκατομμυρίων δολαρίων με το Υπουργείο Άμυνας. Το λογισμικό Gotham, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της πλατφόρμας, χρησιμοποιείται για την ανάλυση συμπεριφορικών προτύπων σε πραγματικό χρόνο, την πρόληψη απάτης και τον εντοπισμό απειλών.
Παράλληλα, τα οικονομικά αποτελέσματα εκτοξεύτηκαν. Τα έσοδα της Palantir στο πρώτο τρίμηνο του 2025 έφτασαν τα 884 εκατομμύρια δολάρια, με αύξηση 39% σε ετήσια βάση, ενώ τα καθαρά κέρδη ανήλθαν στα 214 εκατομμύρια. Από τις εκλογές του 2024, η μετοχή της έχει ενισχυθεί πάνω από 150%.
Αλγοριθμική επιτήρηση στη μετανάστευση και στο εξωτερικό
Η τεχνολογία της Palantir εφαρμόζεται πλέον και στην επιτήρηση μεταναστών. Τον Απρίλιο, η Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE) υπέγραψε συμβόλαιο 30 εκατ. δολαρίων για την ανάπτυξη πλατφόρμας που επιτρέπει στους πράκτορες σχεδόν σε πραγματικό χρόνο πρόσβαση στις κινήσεις, το ιστορικό και τη δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των μεταναστών.
Ταυτόχρονα, η τεχνητή νοημοσύνη της Palantir έχει ενεργό ρόλο στην Ουκρανία, ενώ ο αμερικανικός στρατός αξιοποιεί την τεχνολογία της μέσω συμβολαίου ύψους 178 εκατομμυρίων δολαρίων.
Κριτική από εργαζόμενους και οργανώσεις: «Απέλαση με βάση αλγόριθμους»
Οι υπέρμαχοι των πολιτικών ελευθεριών προειδοποιούν ότι τέτοια συστήματα μπορεί να οδηγήσουν σε «απέλαση μέσω αλγορίθμου», επιτρέποντας την αυτοματοποιημένη στοχοποίηση πολιτών χωρίς διαφάνεια και επαρκείς εγγυήσεις. Το 2019, πάνω από 200 εργαζόμενοι της Palantir υπέγραψαν αίτημα διαμαρτυρίας για τη συνεργασία της με την ICE, καταγγέλλοντας εμπλοκή σε κρατήσεις συγγενών ανηλίκων μεταναστών.
Πιο πρόσφατα, πάνω από 50 νυν και πρώην εργαζόμενοι της εταιρείας υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή ζητώντας «σαφή όρια» στη χρήση των τεχνολογιών της Palantir από την κυβέρνηση.
Οργανώσεις φοιτητών και εργατικών συνδικάτων έχουν προσφύγει δικαστικά για να αποτρέψουν την πρόσβαση των αρχών σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, όπως τραπεζικοί λογαριασμοί και ιατρικές απαιτήσεις. «Η αδιαφάνεια γύρω από αυτά τα εργαλεία – πώς λειτουργούν, ποιον στοχεύουν και πώς διορθώνονται τα λάθη – αποτελεί βασικό ζήτημα», αναφέρεται σε σχετική ανάλυση της Daily Sabah.
Από τη Silicon Valley στο κρατικό δίκτυο επιτήρησης
Η Palantir, που ιδρύθηκε με τη στήριξη της CIA και με σκοπό την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, έχει εξελιχθεί στον πλέον κρίσιμο τεχνολογικό συνεργάτη του αμερικανικού κράτους. Από τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση, μέχρι τη μετανάστευση και την εθνική άμυνα, η εταιρεία έχει οικοδομήσει μια υποδομή ανάλυσης που επιτρέπει τη συντονισμένη επιτήρηση εκατομμυρίων πολιτών.
Για τους επικριτές, η Palantir δεν είναι απλώς μια εταιρεία δεδομένων αλλά η καρδιά ενός νέου ψηφιακού κράτους ασφαλείας. Και για τους πιο απαισιόδοξους, το μέλλον που σκιαγραφείται δεν θυμίζει δημοκρατία, αλλά μια τεχνοκρατική δυστοπία με «big data» και αλγορίθμους στη θέση των θεσμών.