Σε ηλικία 90 ετών έφυγε από τη ζωή ο Πετρολούκας Χαλκιάς, μια εμβληματική μορφή της ελληνικής μουσικής παράδοσης και ένας από τους σπουδαιότερους δεξιοτέχνες του κλαρίνου. Την είδηση του θανάτου του έκαναν γνωστή μέσω των social media φίλοι και συνεργάτες του. Ο μουσικός Μάνος Αχαλινωτόπουλος έγραψε στο Facebook: «Καλό ταξίδι, γέροντά μου! Στο καλό, ψυχούλα μου».
Ο Πετρολούκας Χαλκιάς γεννήθηκε το 1934 στο Δελβινάκι Ιωαννίνων, σε μια οικογένεια με βαθιά μουσική παράδοση. Αν και ο πατέρας του Περικλής, επίσης σπουδαίος μουσικός, ήταν αρχικά αντίθετος στο να ακολουθήσει το γιο του τον ίδιο δρόμο, ο μικρός Πέτρος άρχισε να παίζει κλαρίνο σε ηλικία μόλις 11 ετών. Μαθήτευσε δίπλα στον Φίλιππα Ρούντα –τον θρυλικό δεξιοτέχνη του Ζαγορίου– και έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση στην ίδια ηλικία.
Από την Ήπειρο στις ΗΠΑ και πίσω
Στην εφηβεία του μετακόμισε στην Αθήνα, όπου έπαιξε μαζί με τον πατέρα του και έκανε την πρώτη του ραδιοφωνική εμφάνιση. Το 1960 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου έζησε και εργάστηκε για δύο δεκαετίες, μεταφέροντας την ελληνική παραδοσιακή μουσική στην ομογένεια και σε διεθνές ακροατήριο.
Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1979 και από τότε συμμετείχε ενεργά σε συναυλίες, ηχογραφήσεις, μουσικές σκηνές και τηλεοπτικές εκπομπές. Υπήρξε ένας ζωντανός κρίκος μεταξύ των γενεών της ηπειρώτικης μουσικής, συνεχίζοντας να παίζει, να διδάσκει και να εμπνέει μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Λυρισμός, τεχνική και «άλας της γης»
Η τέχνη του Χαλκιά δεν ήταν απλώς τεχνική αρτιότητα. Το παίξιμό του κουβαλούσε τον λυρισμό της ηπειρώτικης γης, τη μυσταγωγία της πεντατονικής μουσικής και μια σπάνια συναισθηματική δύναμη. Όπως συνήθιζε να λέει, «για να βγάλει αγάπη το κλαρίνο, πρέπει να του δώσεις αγάπη». Όταν έπαιζε, φανταζόταν το χωριό του, το σπίτι του, την πατρίδα του. Έτσι εξηγούσε τη δύναμη της μουσικής του να αγγίζει βαθιά τους ακροατές.
Η σκυτάλη στη νέα γενιά
Σε μια από τις τελευταίες μεγάλες συναυλίες του, τον Σεπτέμβριο του 2022 στο Θέατρο Πέτρας, ο Χαλκιάς έστησε μια μουσική γιορτή – φόρο τιμής στην Ήπειρο και την παράδοση, πλαισιωμένος από την οικογένειά του και νεότερους καλλιτέχνες. Ο ίδιος τόνιζε τότε: «Το όνειρό μου είναι να μεταδώσω αυτά τα τραγούδια στους νεότερους, όπως τα πήρα εγώ από τους παλιούς. Η παράδοση είναι μια σπίθα μέσα στην καρδιά μας».
Η οικογένεια Χαλκιά μετρά ήδη οκτώ γενιές μουσικών: από τον ίδιο στον γιο του και στον εγγονό του – όλοι τους δεξιοτέχνες του κλαρίνου.
Μια ζωή γεμάτη αναγνώριση
Η πορεία του συνοδεύτηκε από πολυάριθμες διακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τιμήθηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν, ενώ έφτασε να αναγνωριστεί και από τον Μπιλ Κλίντον, ο οποίος έλαβε ένα από τα CD του ως δώρο από τον Κώστα Καραμανλή και τον Κάρολο Παπούλια. Όταν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ άκουσε τη μουσική του, είπε χαρακτηριστικά: «Αυτός είναι και δικός μας και δικός σας πολίτης, μάλλον πολίτης όλου του κόσμου».
Αποχαιρετώντας τον Πετρολούκα
Ο Πετρολούκας Χαλκιάς δεν υπήρξε απλώς μουσικός. Υπήρξε φορέας μιας παράδοσης, ζωντανός κρίκος μιας μακραίωνης πολιτισμικής συνέχειας. Με την απλότητα, το πάθος και τη βαθιά γνώση του, σφράγισε ανεξίτηλα την ηπειρώτικη μουσική και την ελληνική ταυτότητα.
Αυτό που αφήνει πίσω του δεν είναι μόνο μια πλούσια δισκογραφία ή αναμνήσεις συναυλιών. Είναι το άκουσμα του ηπειρώτικου κλαρίνου που, χάρη στον ίδιο, θα συνεχίσει να ηχεί στις πλατείες, στα φεστιβάλ, στις καρδιές όσων νιώθουν την ανάγκη να επιστρέψουν στις ρίζες. Ένας μουσικός μύθος, ένα κομμάτι της ψυχής της Ηπείρου, πέρασε στην αιωνιότητα.
- Ατίμωση: Αφαίρεση του μετάλλιου της Λεγεώνας της Τιμής από τον Νικολά Σαρκοζί
- Έφυγε από τη ζωή ο Πετρολούκας Χαλκιάς – Ο τελευταίος βιρτουόζος του ηπειρώτικου κλαρίνου
- Μητσοτάκης: Σε εγρήγορση για τη Μέση Ανατολή – Προχωρούν μεταρρυθμίσεις σε οδική ασφάλεια, υγεία, στέγαση και ψηφιοποίηση
- Με εντάσεις, διαφοροποιήσεις και πρωταγωνιστή τον Πολάκη ολοκληρώνεται το 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ
- Ένα βήμα πριν την αποσταθεροποίηση: Ο Νετανιάχου, το Ιράν και το ερώτημα της πυρηνικής συμφωνίας