Ποιά είναι η πιο ασφαλής θέση σε ένα αεροπλάνο – Το «θαύμα» της θέσης 11A

Ήταν ο μοναδικός επιβάτης που κατάφερε να βγει ζωντανός. Ο Ραμές Βισουάσκουμαρ σώθηκε μέσα από τα συντρίμμια του Boeing 787 της Air India που συνετρίβη στο Αχμενταμπάντ, σκοτώνοντας όλους τους υπόλοιπους επιβαίνοντες. Το εισιτήριό του έγραφε «θέση 11Α» – δίπλα στην έξοδο κινδύνου. Ήταν σύμπτωση ή απόδειξη ότι η θέση μπορεί να καθορίσει τη μοίρα σου σε ένα αεροπορικό δυστύχημα;

Το περιστατικό έχει προκαλέσει νέο κύμα συζητήσεων και θεωριών για το ποιο είναι, τελικά, το πιο ασφαλές σημείο σε ένα αεροπλάνο. Όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς, η απάντηση είναι πολύ πιο σύνθετη από έναν απλό αριθμό θέσης.

«Δεν υπάρχει μία ασφαλής θέση»

«Κάθε δυστύχημα είναι διαφορετικό και δεν μπορείς να προβλέψεις την επιβίωση με βάση τη θέση στο αεροπλάνο», δηλώνει ο Μίτσελ Φοξ, διευθυντής του αμερικανικού Ιδρύματος Ασφάλειας Πτήσεων. Το πού κάθεται κανείς είναι μόνο ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση – και σε κάθε πτήση οι μεταβλητές αλλάζουν.

Ο Βισουάσκουμαρ καθόταν δίπλα σε έξοδο κινδύνου – μια συνθήκη που αποδείχθηκε καθοριστική. «Σε αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση, επειδή ο επιβάτης καθόταν δίπλα στην έξοδο, αυτή ήταν προφανώς η ασφαλέστερη θέση εκείνη την ημέρα», σημειώνει ο Ρον Μπάρτς, επικεφαλής της εταιρείας συμβούλων AvLaw με έδρα το Σίδνεϊ.

Όμως, όπως εξηγεί, το ότι η θέση ήταν η 11Α αφορά αποκλειστικά αυτή τη διαμόρφωση του Boeing 787. Σε άλλα αεροσκάφη, οι έξοδοι μπορεί να βρίσκονται αλλού και η ίδια θέση να είναι δίπλα στα φτερά ή και μακριά από οποιοδήποτε σημείο διαφυγής.

Πίσω, δίπλα ή… δίοδος;

Η συζήτηση για τις «ασφαλείς θέσεις» έχει απασχολήσει πολλές μελέτες. Μία από τις πιο γνωστές, που δημοσίευσε το Popular Mechanics το 2007, ανέλυσε δεκάδες συντριβές από το 1971 και κατέληξε ότι οι επιβάτες που κάθονταν πιο πίσω είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης. Άλλοι ειδικοί θεωρούν πως το τμήμα γύρω από τα φτερά προσφέρει αυξημένη δομική σταθερότητα.

Ωστόσο, όπως έδειξε η περίπτωση του Βισουάσκουμαρ, η εγγύτητα στην έξοδο μπορεί να είναι σωτήρια. Όπως είπε, η έξοδος στην άλλη πλευρά του αεροσκάφους είχε μπλοκαριστεί από το κτήριο στο οποίο προσέκρουσε το αεροπλάνο – πράγμα που σημαίνει ότι είχε μόνο ένα σημείο διαφυγής.

Κίνδυνοι εκεί που δεν το περιμένεις

Δεν είναι μόνο τα μεγάλα δυστυχήματα που ενέχουν κινδύνους. Τον Ιανουάριο του προηγούμενου έτους, σε πτήση Boeing 737 MAX, ένα πάνελ έφυγε από την άτρακτο στον αέρα, δημιουργώντας μια τεράστια τρύπα ακριβώς δίπλα στη θέση ενός επιβάτη. Κανείς δεν καθόταν εκεί – και κανείς δεν σκοτώθηκε. Αλλά το περιστατικό δείχνει πόσο απρόβλεπτη μπορεί να είναι η θέση ενός «τυχερού» ή άτυχου επιβάτη.

Ακόμη και το κάθισμα στον διάδρομο, που μπορεί να βοηθήσει στη γρήγορη έξοδο, έχει μειονεκτήματα: είναι πιο πιθανό να τραυματιστεί κανείς από αντικείμενα που πέφτουν από τα ντουλάπια αποσκευών, ένα συμβάν που είναι πολύ πιο συχνό από τις ίδιες τις συντριβές.

Ο σημαντικότερος παράγοντας επιβίωσης

Η κοινή συνισταμένη σε όλα τα περιστατικά ασφαλείας δεν είναι το κάθισμα, αλλά η ετοιμότητα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η προσοχή στις οδηγίες ασφαλείας πριν από την απογείωση μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης – και όμως, είναι συχνά το πρώτο πράγμα που οι επιβάτες αγνοούν.

Ο Μίτσελ Φοξ επισημαίνει ότι η συμμόρφωση με τις οδηγίες του πληρώματος καμπίνας – όπως το να αφήσεις πίσω τις αποσκευές σου – ήταν ο βασικός λόγος που σώθηκαν και οι 379 επιβάτες της πτήσης της Japan Airlines, όταν το αεροσκάφος τους συγκρούστηκε με ένα μικρότερο αεροπλάνο στην πίστα του αεροδρομίου Χανέντα.

Οι οδηγίες αυτές περιλαμβάνουν βασικές γνώσεις, όπως η σωστή τοποθέτηση της ζώνης ασφαλείας, η στάση προστασίας σε περίπτωση σύγκρουσης και – κυρίως – το να γνωρίζεις τη διαδρομή μέχρι την πλησιέστερη έξοδο. Ένα συχνό κόλπο των έμπειρων ταξιδιωτών είναι να μετράνε πόσες σειρές τους χωρίζουν από την έξοδο – γιατί σε περίπτωση φωτιάς ή καπνού, η ορατότητα μπορεί να μηδενιστεί.

Η πρόοδος σώζει

Παρά τους περιστασιακούς τίτλους φρίκης, η πραγματικότητα είναι ότι τα αεροπορικά ταξίδια είναι ασφαλέστερα από ποτέ. Η πρόοδος στην κατασκευή των καμπινών – με πυρίμαχα υλικά, ενσωματωμένα φώτα στο δάπεδο και έξοδοι καλύτερης πρόσβασης – έχει ενισχύσει σημαντικά τη δυνατότητα επιβίωσης σε περίπτωση ατυχήματος.

«Έχουμε δει εκπληκτικές εξελίξεις στη σχεδίαση των αεροσκαφών που βελτιώνουν τις πιθανότητες επιβίωσης σε ατυχήματα στο έδαφος ή κοντά σε αυτό», καταλήγει ο Φοξ.

Ίσως, λοιπόν, το μυστικό δεν βρίσκεται στη θέση 11Α, αλλά σε κάτι λιγότερο θεαματικό – την προσοχή, την ψυχραιμία και την καλή προετοιμασία.