Καμπανάκι για ακραία ζέστη στην Ελλάδα: Νέα επιστημονική μελέτη προβλέπει σημαντική αύξηση της θερμικής καταπόνησης

Δημοσίευση στο περιοδικό Science of the Total Environment προειδοποιεί για εντονότερους και συχνότερους καύσωνες έως το 2060 – Ποιες περιοχές θα επηρεαστούν περισσότερο

Σημαντική προειδοποίηση για την επιδείνωση των θερμικών συνθηκών στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες απευθύνει νέα επιστημονική μελέτη της ομάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η οποία δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό Science of the Total Environment.

Η μελέτη εκτιμά ότι η άνοδος της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με άλλες κλιματικές παραμέτρους, θα προκαλέσει αυξημένη και πιο συχνή θερμική καταπόνηση (heat stress) στον πληθυσμό, με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.

Ο δείκτης UTCI και η πραγματική αίσθηση της ζέστης

Η έρευνα βασίζεται στον Δείκτη Καθολικού Θερμικού Κλίματος (UTCI – Universal Thermal Climate Index), ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο επιστημονικό εργαλείο που αποτυπώνει την αίσθηση της θερμότητας στο ανθρώπινο σώμα με βάση όχι μόνο τη θερμοκρασία, αλλά και την υγρασία, τον άνεμο, την ακτινοβολία και τη φυσιολογία.

Σύμφωνα με την κλίμακα του UTCI:

Από 26°C έως 32°C προκαλείται μέτρια θερμική καταπόνηση.
Από 32°C έως 38°C η καταπόνηση θεωρείται ισχυρή.
Από 38°C έως 46°C χαρακτηρίζεται πολύ ισχυρή.
Πάνω από 46°C η καταπόνηση γίνεται ακραία και η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία.

Τα σενάρια που εξετάστηκαν: Μετριοπαθές και απαισιόδοξο

Οι επιστήμονες του ΜΕΤΕΟ ανέλυσαν τις αναμενόμενες μεταβολές για την περίοδο 2031–2060, συγκρίνοντάς τες με την περίοδο αναφοράς 1991–2020, χρησιμοποιώντας δεδομένα υψηλής ανάλυσης από τη βάση EURO-CORDEX.

Η μελέτη εξετάζει δύο σενάρια εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου:

RCP 4.5: μετριοπαθές σενάριο, που προϋποθέτει περιορισμένες μελλοντικές εκπομπές,
RCP 8.5: απαισιόδοξο σενάριο, που αντανακλά ανεξέλεγκτη αύξηση εκπομπών.

Σαφής αύξηση της θερμικής καταπόνησης σε όλη τη χώρα

Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά:

Η μέση θερμοκρασία UTCI αυξάνεται από 1°C έως 1,5°C στο σενάριο RCP 4.5 και από 1,4°C έως 2°C στο RCP 8.5.
Οι βόρειες περιοχές, οι ορεινές δυτικές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας και τα νησιά του Ιονίου και του ανατολικού Αιγαίου θα καταγράψουν τη μεγαλύτερη άνοδο.
Το καλοκαίρι αναμένεται να είναι η πιο επιβαρυμένη εποχή, με τη μέση θερμοκρασία UTCI να αυξάνεται έως και 2°C στο απαισιόδοξο σενάριο.

Δραματική αύξηση των ημερών με έντονη θερμική καταπόνηση

Κατά τη διάρκεια του έτους, ο αριθμός των ημερών με επικίνδυνα επίπεδα θερμικού στρες εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σημαντικά:

Οι ημέρες με «ισχυρή» καταπόνηση θα αυξηθούν:
- Από 6 σε 21 ημέρες στο σενάριο RCP 4.5.
- Από 7 σε 27 ημέρες στο σενάριο RCP 8.5.
Οι ημέρες με «πολύ ισχυρή» καταπόνηση θα φτάσουν:
- Έως 22 ημέρες στο RCP 4.5.
- Έως 28 ημέρες στο RCP 8.5.

Οι πιο έντονες επιπτώσεις εντοπίζονται στη Δυτική Ελλάδα και την Πελοπόννησο, καθώς και σε τμήματα της Θεσσαλίας και της Αττικής.

Δημόσια υγεία και προσαρμογή στην κλιματική κρίση

Η μελέτη υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου Climpact και επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα: περισσότερες ημέρες καύσωνα, αυξημένη καταπόνηση για τον πληθυσμό και μεγαλύτερες ανάγκες για προστασία της δημόσιας υγείας.

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν την ανάγκη για ενίσχυση των πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, από την αστική σχεδίαση και την ενεργειακή αποδοτικότητα έως τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και την προστασία ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.

Η θερμότερη και πιο αφόρητη Ελλάδα δεν είναι πλέον ένα μακρινό σενάριο – είναι το προβλεπόμενο μέλλον, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.