NewsEdit Η Ευρώπη βιώνει μια βαθιά δημογραφική μεταμόρφωση που δεν αποτελεί πλέον απλή προειδοποίηση για το μέλλον, αλλά μια πραγματικότητα που διαμορφώνει ήδη τις αγορές εργασίας και τις κοινωνικές πολιτικές.
Η μείωση των γεννήσεων και η αύξηση του πληθυσμού άνω των 55 ετών δημιουργούν πιέσεις στα συνταξιοδοτικά συστήματα και στην απασχόληση, αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους με στόχο την παράταση του εργασιακού βίου.
Δημογραφικές τάσεις και επιπτώσεις στην εργασία
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Eurofound, ο αριθμός των εργαζομένων άνω των 55 ετών στην Ευρώπη αυξήθηκε από 24 εκατομμύρια το 2010 σε πάνω από 40 εκατομμύρια το 2024. Το ποσοστό απασχόλησης σε αυτή την ηλικιακή ομάδα ανέβηκε κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, κυρίως λόγω των μεταρρυθμίσεων στα συνταξιοδοτικά συστήματα, της βελτίωσης της υγείας και της μεγαλύτερης προσδοκώμενης διάρκειας ζωής.
Ωστόσο, η παράταση του εργασιακού βίου δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Οι μεγαλύτεροι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο μακροχρόνιας ανεργίας — 13,5 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο σε σχέση με τους μεσήλικες. Η επανένταξη στην αγορά εργασίας είναι δυσκολότερη, ενώ οι έμφυλες ανισότητες παραμένουν έντονες, ειδικά στην ανατολική Ευρώπη και στην Αυστρία.
Ποιότητα εργασίας και ανισότητες
Η ποιότητα της εργασίας για τους μεγαλύτερους εργαζόμενους παρουσιάζει διττή εικόνα. Από τη μία πλευρά, το λεγόμενο «healthy worker effect» σημαίνει ότι όσοι παραμένουν στην εργασία έχουν συνήθως καλύτερη υγεία και συνθήκες εργασίας. Από την άλλη, περίπου το 20% των εργαζομένων αυτής της ηλικίας βρίσκεται σε θέσεις υψηλού κινδύνου, με χαμηλή ψυχική ευημερία, οικονομική ανασφάλεια και κακή ισορροπία εργασίας-ζωής.
Η κακή υγεία και οι χρόνιες έμφυλες ανισότητες, όπως οι χαμηλότεροι μισθοί και η επισφάλεια, επιβαρύνουν ιδιαίτερα τις γυναίκες, οδηγώντας σε πρόωρη αποχώρηση από την αγορά εργασίας. Παράλληλα, η διάθεση για εργασία δεν σημαίνει απαραίτητα επιθυμία για παράταση του εργασιακού βίου, καθώς πολλοί μεγαλύτεροι εργαζόμενοι προτιμούν να αποχωρήσουν στη συνταξιοδότηση.
Η σημασία της ευελιξίας και της υποστήριξης
Η ευελιξία στην εργασία και η επαρκής υποδομή φροντίδας είναι κρίσιμες παράμετροι για τη διατήρηση των μεγαλύτερων εργαζομένων στην αγορά εργασίας. Πολλές γυναίκες αναγκάζονται να αποχωρήσουν πρόωρα για να φροντίσουν συγγενείς, ειδικά όταν οι υπηρεσίες υγείας και φροντίδας είναι ανεπαρκείς.
Πολιτικές και μέτρα για το μέλλον
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προωθούν μέτρα όπως η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, η παροχή επιπλέον συνταξιοδοτικών ωφελημάτων για όσους εργάζονται πέρα από το νόμιμο όριο και η υιοθέτηση ευέλικτων μορφών συνταξιοδότησης, όπως η σταδιακή αποχώρηση.
Η διατήρηση των μεγαλύτερων εργαζομένων απαιτεί βιώσιμες πρακτικές, όπως:
- Εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες
- Ευέλικτες μορφές εργασίας (τηλεργασία, μειωμένο ωράριο)
- Αντιμετώπιση ηλικιακών διακρίσεων με πολιτικές ανθρώπινου δυναμικού
- Δημιουργία ασφαλών και υγιών εργασιακών περιβαλλόντων
Επιπλέον, η ένταξη των ανησυχιών των μεγαλύτερων εργαζομένων στον κοινωνικό διάλογο και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι απαραίτητη για δίκαιες και αποτελεσματικές λύσεις.
Η δημογραφική αλλαγή στην Ευρώπη απαιτεί μια πολυεπίπεδη και συντονισμένη στρατηγική που θα στηρίζει δίκαια και ανθρώπινα την εργασία των μεγαλύτερων ηλικιακά εργαζομένων. Η πρόκληση είναι σαφής: να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων και η κοινωνική συνοχή, χωρίς να θυσιάζεται η ποιότητα ζωής και η αξιοπρέπεια των ανθρώπων που συνεχίζουν να εργάζονται. Η απάντηση πρέπει να είναι κοινή, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε κοινωνίας, με σεβασμό στην εμπειρία και τη συνεισφορά των μεγαλύτερων εργαζομένων.
- Κόλιν Κράουτς / Πώς τα πολιτικά κόμματα εγκατέλειψαν την έννοια της ανοιχτής κοινωνίας και άφησαν το πεδίο ελεύθερο στον λαϊκισμό
- Δημογραφική αλλαγή στην Ευρώπη: Εργασία μέχρι τα… βαθιά γεράματα;
- Ακρίβεια: Τα νοικοκυριά στρέφονται σε λιγότερα και φθηνότερα προϊόντα – Πλήγμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
- Ένταση στη συνέντευξη Τύπου του Εργκίν Αταμάν
- Λος Άντζελες: Τρίτη νύχτα συγκρούσεων – H Εθνοφρουρά στους δρόμους