NewsEdit Η ανακάλυψη ενός σπάνιου ψαριού (oarfish) από μια γυναίκα που έκανε βόλτα τον σκύλο της στην Τασμανία προκάλεσε έκπληξη στους επιστήμονες και αναζωπύρωσε μύθους για θαλάσσια τέρατα και προμηνύματα φυσικών καταστροφών.
Μια απρόσμενη συνάντηση στην ακτή
Όταν η Σίμπιλ Ρόμπερτσον πήγε βόλτα τον σκύλο της στην απομακρυσμένη Ocean Beach της Τασμανίας, δεν φανταζόταν ότι θα έβρισκε ένα από τα πιο σπάνια και μυστηριώδη πλάσματα των ωκεανών. Στον άνεμο και την ερημιά της δυτικής ακτής, ένα αστραφτερό ασημένιο σώμα στην άμμο τράβηξε την προσοχή της.
«Έβλεπα έναν θαλασσαετό να πετάει και κατέβαινε στην παραλία — κάτι που δεν βλέπω συχνά», περιγράφει. «Καθώς πλησίαζα, είδα τα χρώματα γύρω από το κεφάλι του ψαριού. Ήταν μαγευτικό».
Η Ρόμπερτσον υπολόγισε το μήκος του σε περίπου δύο μέτρα και παρατήρησε ότι, παρά μερικούς τραυματισμούς, το ψάρι ήταν σε σχετικά καλή κατάσταση. Έβγαλε φωτογραφίες και τις ανάρτησε στην επιστημονική κοινότητα πολιτών «Citizen Scientists of Tasmania». Λίγο αργότερα, επιβεβαιώθηκε: ήταν ένα οαρψάρι — το «ψάρι της Αποκάλυψης».
Ένα ψάρι γεμάτο μύθους και σπάνιες εμφανίσεις
Το οαρψάρι θεωρείται το μακρύτερο οστεώδες ψάρι στον κόσμο, με μήκος που μπορεί να φτάσει έως και τα 8 μέτρα. Ζει στα βάθη του ανοιχτού ωκεανού, μεταξύ 150 μέτρων και 1 χιλιομέτρου κάτω από την επιφάνεια, και σπανίως συναντάται από ανθρώπους.
Ο καθηγητής Νέβιλ Μπάρετ, ιχθυολόγος στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων και Ανταρκτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Τασμανίας, χαρακτήρισε το δείγμα που βρέθηκε ως «ένα υπέροχο ψάρι». «Είναι πολύ σπάνιο να ξεβραστεί ένα τέτοιο είδος. Δεν υπάρχουν πολλές αναφορές», δήλωσε.
Όπως εξηγεί, τα περισσότερα οαρψάρια βυθίζονται και αποσυντίθενται όταν πεθάνουν. Μερικές φορές, ωστόσο, όταν είναι άρρωστα, ανεβαίνουν στην επιφάνεια — ένα φαινόμενο που παραμένει αίνιγμα για τους επιστήμονες.
Οι μύθοι του «θαλάσσιου δράκου»
Η εντυπωσιακή εμφάνιση του οαρψαριού, με το μακρύ, λεπτό και κυματιστό σώμα του, έχει συνδεθεί με θρύλους για θαλάσσια τέρατα και κακές προφητείες. Σε αρκετούς πολιτισμούς αποκαλείται «ψάρι της Αποκάλυψης» ή «ψάρι του σεισμού», λόγω των εμφανίσεών του πριν από μεγάλες φυσικές καταστροφές.
Η σύνδεση αυτή αναζωπυρώθηκε μετά την καταστροφή στην Ιαπωνία το 2011, όταν αρκετά τέτοια ψάρια εντοπίστηκαν πριν από τον σεισμό και το τσουνάμι στη Φουκουσίμα. Όμως ο Δρ Μπάρετ είναι σαφής: «Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι μπορούν να προβλέψουν φυσικές καταστροφές. Είναι καθαρά συμπτώσεις».
Ένα παράθυρο στα βάθη του ωκεανού
Η ανακάλυψη στην Τασμανία δεν ήταν μόνο εντυπωσιακή — ήταν και επιστημονικά πολύτιμη. Αμέσως ειδοποιήθηκαν οι αρμόδιες αρχές, και δείγματα από το ψάρι μεταφέρθηκαν για μελέτη στο CSIRO (Εθνικός Οργανισμός Επιστημονικής Έρευνας της Αυστραλίας).
Σύμφωνα με τον ιχθυολόγο Τζον Πογονόσκι, έχουν καταγραφεί περίπου 70 τέτοια περιστατικά στην Αυστραλία — κάποια από αυτά με εντυπωσιακές φωτογραφίες, όπως εκείνη του γιγαντιαίου οαρψαριού που χρειάστηκαν 17 άνθρωποι για να το κρατήσουν στην Καλιφόρνια το 2013.
Τα οαρψάρια δεν είναι επιθετικά, τρέφονται με μικρά καρκινοειδή, και έχουν ζελατινώδες σώμα. Δεν είναι γνωστή η διάρκεια ζωής τους, αλλά λόγω μεγέθους και περιβάλλοντος, υπολογίζεται ότι μπορεί να φτάνουν και τα 30 χρόνια, ή ακόμη περισσότερο.
Η σιωπηλή ζωή ενός γίγαντα
Ο καθηγητής Μπάρετ τονίζει ότι το οαρψάρι, παρά την επιβλητική του μορφή, είναι ένα «σιωπηλό πλάσμα» που ζει και πεθαίνει μακριά από τα ανθρώπινα βλέμματα. «Δεν τα βλέπουμε συχνά, αλλά είναι εκεί έξω — στα μεγάλα βάθη, στον δικό τους κόσμο», λέει.
Η εμφάνισή του στην ακτή της Τασμανίας ήταν μια σπάνια ματιά σε αυτόν τον μυστικό κόσμο. Και για τη Σίμπιλ Ρόμπερτσον, μια αξέχαστη εμπειρία.
«Είναι καλό μέρος η Ocean Beach», λέει. «Δεν ξέρεις ποτέ τι μπορεί να σου φέρει η θάλασσα»
Φωτογραφίες: Citizen Scientists of Tasmania / Catalina Island Marine Institute