NewsEdit Η νέα ταινία του Αττενμπόρο είναι μια επείγουσα υπενθύμιση για την καταστροφή των θαλασσών. Η Διάσκεψη του ΟΗΕ για τον Ωκεανό στη Νίκαια είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία για πραγματική δράση.
Όταν ο θρυλικός Βρετανός ντοκιμαντερίστας και περιβαλλοντολόγος Σερ Ντέιβιντ Αττενμπόρο υψώνει τη φωνή του για την τύχη του πλανήτη, ο κόσμος ακούει. Η νέα του ταινία Ocean, που έκανε πρεμιέρα τον περασμένο μήνα στο Ηνωμένο Βασίλειο, μαγεύει με εντυπωσιακά πλάνα θαλάσσιας ζωής – κοραλλιογενείς ύφαλοι, φάλαινες, καρχαρίες, λιοντάρια της θάλασσας και πυκνά κοπάδια ψαριών. Αλλά δεν πρόκειται μόνο για έναν ύμνο στη φυσική ομορφιά· είναι και μια οργισμένη καταγγελία.
Η ταινία αποκαλύπτει καταστροφικές πρακτικές, όπως η αλιεία με βυθισμένα συρόμενα δίχτυα (bottom trawling), που καταστρέφει οικοσυστήματα χιλιάδων ετών και απειλεί είδη στο χείλος της εξαφάνισης.
Το «30% έως το 2030» και η αργοπορημένη δέσμευση
Η επιστημονική προειδοποίηση είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες: η υπεραλίευση υπονομεύει την υγεία των ωκεανών. Η διεθνής κοινότητα έχει δεσμευτεί για δράση. Το 2022, σχεδόν 200 χώρες ενέκριναν το Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα, που προβλέπει την προστασία τουλάχιστον του 30% των ωκεανών μέχρι το 2030 – τον λεγόμενο στόχο «30 by 30».
Η δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών (MPAs) είναι κρίσιμο εργαλείο. Οι επιστήμονες επισημαίνουν πως το 30% είναι το ελάχιστο όριο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων. Όταν προστατεύονται ουσιαστικά, οι περιοχές αυτές συμβάλλουν στην ανάκαμψη των πληθυσμών ψαριών και στην ευρύτερη αναζωογόνηση των θαλασσών.
Από τις δεσμεύσεις στην πραγματικότητα: η υστέρηση της πολιτικής βούλησης
Ωστόσο, οι δεσμεύσεις μένουν κυρίως στα χαρτιά. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), σχεδόν 40% των ιχθυαποθεμάτων παγκοσμίως υπεραλιεύονται – ποσοστό που συνεχώς αυξάνεται.
Στην Ευρώπη, το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ. Εδώ και χρόνια, ψάρια όπως το σκουμπρί και η ρέγγα αλιεύονται σε μη βιώσιμα επίπεδα, με τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες να το γνωρίζουν και να μην παρεμβαίνουν. Παράλληλα, η αλιεία με βυθισμένα δίχτυα εξακολουθεί να επιτρέπεται ακόμη και σε προστατευόμενες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου, καταστρέφοντας τον βυθό και αναιρώντας κάθε οικολογικό όφελος.
Η ελπίδα της οικοσυστημικής διαχείρισης
Υπάρχουν όμως και ενθαρρυντικές εξελίξεις. Το Ηνωμένο Βασίλειο, αν και απέτυχε να αναχαιτίσει την υπεραλίευση σε κοινές θάλασσες, πρωτοπορεί σε μια πιο ολιστική διαχείριση. Το 2023 απαγόρευσε την αλιεία του σάντελ στον Βόρειο Θάλασσα, για να προστατεύσει τη διατροφική αλυσίδα που εξαρτάται από αυτά τα μικρά ψάρια – από θαλασσοπούλια έως φώκιες.
Αυτή η προσέγγιση, που βάζει στο επίκεντρο ολόκληρο το οικοσύστημα, είναι το νέο ζητούμενο. Η διαχείριση των αλιευμάτων δεν μπορεί πια να εστιάζει μόνο στην παραγωγή· πρέπει να στηρίζεται στην ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων από τα οποία εξαρτώνται.
Η διάσκεψη της Νίκαιας: μια ύστατη ευκαιρία
Η επικείμενη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τον Ωκεανό (UNOC), που θα πραγματοποιηθεί από τις 9 έως τις 13 Ιουνίου στη Νίκαια της Γαλλίας, αποτελεί κρίσιμη καμπή. Οι κυβερνήσεις έχουν την ευκαιρία να αξιολογήσουν την πορεία τους, να επιταχύνουν την εφαρμογή του στόχου «30 by 30» και να υιοθετήσουν αυστηρά μέτρα για το υπόλοιπο 70% των ωκεανών.
Η υιοθέτηση οικοσυστημικής διαχείρισης, η απαγόρευση των καταστροφικών μορφών αλιείας και η προστασία των κρίσιμων ενδιαιτημάτων είναι πλέον επείγουσες ανάγκες. Εάν υπάρξει διεθνής συντονισμός και πολιτική βούληση, μπορεί να αντιστραφεί η πορεία καταστροφής.
Ο Σερ Ντέιβιντ Αττενμπόρο, που έκλεισε τα 99 του χρόνια στις 8 Μαΐου, υπενθυμίζει ότι η προστασία του ωκεανού δεν αφορά μόνο τα ψάρια. Αφορά δισεκατομμύρια ανθρώπους που εξαρτώνται από αυτόν – για τροφή, εισόδημα, επιβίωση.
Ίσως, αν οι ηγέτες αδράξουν τη στιγμή, να υπάρξει και ένας νέος επίλογος για τον πλανήτη. Ένα ντοκιμαντέρ, όχι πια για την απώλεια, αλλά για την ανάκαμψη ενός κόσμου που σώθηκε την τελευταία στιγμή.
- Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος / Σώστε τους ωκεανούς τώρα: Η έκκληση του Ντέιβιντ Αττενμπόρο και η ευκαιρία των ηγετών στον ΟΗΕ
- Δημοσκόπηση GPO: Απογοήτευση για την κυβέρνηση, πρωτιά για τη ΝΔ
- Σαμ Άλτμαν της OpenAI: Αχ, πού ‘σαι, νιότη, που ‘δειχνες, πως θα γινόμουν άλλος!
- Wet Leg επιστρέφουν με μπουνιές, έρωτα και… “Moisturizer”
- Τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ – Πούτιν για Ουκρανία και Ιράν