NewsEdit Η πιο σημαντική εκδήλωση των τελευταίων είκοσι ετών για το Κουρδικό ζήτημα πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, σε μια περίοδο βαθιών αλλαγών στη Μέση Ανατολή
Του Σωτήρη Ρούσσου
Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου – Επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών
Πριν λίγες ημέρες, στις 24 Μαΐου, οργανώθηκε στην Αθήνα από το Κέντρο Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου η πιο σημαντική εκδήλωση που έχει γίνει στην Ελλάδα για το Κουρδικό ζήτημα τα τελευταία είκοσι χρόνια. Με συζητήσεις για το πείραμα της αυτονομίας στη Ροτζάβα, για τη στάση των περιφερειακών δυνάμεων στο Κουρδικό, τις επιπτώσεις και τις προοπτικές που ανοίγονται μετά την αυτοδιάλυση του ΡΚΚ, τις εξελίξεις στη Συρία και πώς επηρεάζουν την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο. Από την ημερίδα αυτή στην οποία συμμετείχαν σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες της Ροτζάβα μπορούν να συγκρατηθούν τρία σημεία.
Η κυβέρνηση της Δαμασκού ελέγχει περίπου το 40% της χώρας. Οι Δρούζοι υπό την προστασία του Ισραήλ ελέγχουν τις περιοχές νότια της Δαμασκού. Οι νότιες φυλές ελέγχουν την περιοχή γύρω από τη Ντέιρα και οι Κούρδοι εξακολουθούν να ελέγχουν τη βόρεια και ανατολική Συρία, ενώ οι Αλαουίτες αναδιοργανώνονται πολιτικά κατά μήκος της ακτής της Μεσογείου και το ISIS επιδεικνύει αυξημένη δραστηριότητα στα ανατολικά σύνορα της χώρας. Την ίδια στιγμή, ο ελεγχόμενος από την Τουρκία Συριακός Εθνικός Στρατός (SNP) παραμένει στην περιοχή του Αφρίν, ενώ αυξάνονται οι σουνιτικές τζιχαντιστικές ομάδες που δεν ελέγχονται από την HTS και έχουν κύριο στόχο τους Αλαουίτες.
Η απόφαση του PKK για αυτοδιάλυση αφαιρεί το βασικό επιχείρημα της Τουρκίας εναντίον της κουρδικής αυτονομίας στη Ροτζάβα. Μέχρι τώρα, η Άγκυρα χρησιμοποιούσε το επιχείρημα ότι το PYD, η οργάνωση που ασκεί ουσιαστικά την πολιτική εξουσία στη Βορειοδυτική Συρία, αποτελεί ιδεολογικό και επιχειρησιακό τέκνο του ΡΚΚ και ότι θα προσφέρει βάσεις για επιχειρήσεις εναντίον της Τουρκίας. Αυτό το επιχείρημα παύει πια να έχει βάση. Επίσης, η απόφαση αυτή μπορεί να φέρει ακόμη πιο κοντά τους Κούρδους της Συρίας και του Ιράκ, σφυρηλατώντας στενούς πολιτικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς δεσμούς που δεν υπήρχαν πριν. Από την άλλη πλευρά, οι Κούρδοι της Συρίας και η Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί προς την κυβέρνηση αλ-Σάραα, η οποία δεν έχει κάνει τίποτα ουσιαστικό για τη συγκρότηση ενός κράτους πλουραλιστικού και αποκεντρωμένου που θα εγγυάται τα δικαιώματα και την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη όλων των κοινοτήτων.
Παρά τις μεταξύ τους διαφωνίες, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία φαίνεται ότι βρίσκονται σε συνεννόηση για την στήριξη της κυβέρνησης του αλ-Σάραα. Η συνεννόηση έκανε ευκολότερη την άρση των κυρώσεων εκ μέρους των ΗΠΑ, οι οποίες, παρά την αντίθετη άποψη του Τελ Αβίβ, επιθυμούν την σταθεροποίηση του καθεστώτος του αλ-Σάραα με την πολιτική στήριξη της Τουρκίας και την οικονομική συνδρομή της Σαουδικής Αραβίας. Η στήριξη αυτή πιέζει κυρίως την κουρδική αυτονομία να προσέλθει σε νέες διαπραγματεύσεις για την υλοποίηση της συμφωνίας που υπεγράφη στις 10 Μαρτίου μεταξύ του αλ-Σάραα και του επικεφαλής του SDF Μαζλούμ Άμπντι. Παραμένει πάντως ανοιχτό το κεντρικό ζήτημα της ταυτότητας του συριακού κράτους. Θα είναι ένα συγκεντρωτικό και αυταρχικό κεντρικό κράτος με βάση τους σουνίτες Άραβες, όπως θα ήθελαν η Άγκυρα και το Ριάντ, ή θα αποτελέσει το πρώτο παράδειγμα αποκεντρωμένου ομοσπονδιακού δημοκρατικού κράτους στη Μέση Ανατολή, όπως επιθυμούν οι Κούρδοι και άλλες κοινότητες;