NewsEdit Η άνοδος ενός εθνικιστή στην προεδρία επαναπροσδιορίζει τις ισορροπίες στην ανατολική Ευρώπη και τη στάση της Βαρσοβίας απέναντι στο Κίεβο.
Ποιος είναι ο Κάρολ Ναβρότσκι
Ο Κάρολ Ταντέους Ναβρότσκι, ιστορικός και πολιτικός, εξελέγη πρόεδρος της Πολωνίας με τη στήριξη του εθνικιστικού και ευρωσκεπτικιστικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS). Γεννημένος το 1983 στο Γκντανσκ, είναι γνωστός για τις συντηρητικές του θέσεις και τη μαχητική του στάση σε ζητήματα ιστορικής μνήμης.
Ως επικεφαλής του Ινστιτούτου Εθνικής Μνήμης (IPN) από το 2021 και πρώην διευθυντής του Μουσείου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έχει ταχθεί υπέρ της «αποκομμουνιστικοποίησης» της δημόσιας σφαίρας, προκαλώντας την αντίδραση της Μόσχας. Το 2024 εντάχθηκε στη «μαύρη λίστα» της Ρωσίας λόγω της απομάκρυνσης σοβιετικών μνημείων από πολωνικό έδαφος.
Κατά την προεκλογική του εκστρατεία, συγκέντρωσε στήριξη όχι μόνο από το PiS, αλλά και από εθνικιστές ηγέτες όπως ο Βίκτορ Όρμπαν και ο Τζόρτζε Σιμιόν. Παρά τις αποκαλύψεις για το αμφιλεγόμενο παρελθόν του, κατάφερε να εκλεγεί, ενσαρκώνοντας ένα εθνικιστικό αφήγημα που βρίσκει απήχηση σε σημαντικό μέρος του πολωνικού εκλογικού σώματος.
Η ασφάλεια ως προτεραιότητα, αλλά με όρους
Ο Ναβρότσκι, αν και υπέρ της συνέχισης της στρατιωτικής και οικονομικής στήριξης προς την Ουκρανία, διαφοροποιείται καθαρά από τον προκάτοχό του σε ό,τι αφορά την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Τάσσεται κατά, επικαλούμενος τον κίνδυνο άμεσης εμπλοκής της Συμμαχίας σε πόλεμο με τη Ρωσία.
Η θέση αυτή σηματοδοτεί μια πιο επιφυλακτική στάση της Πολωνίας και αποδυναμώνει την προοπτική του Κιέβου να εξασφαλίσει ευρύτερη υποστήριξη για τη δυτική του ενσωμάτωση μέσω της Βαρσοβίας.
Διμερείς σχέσεις: Από την αλληλεγγύη στον ρεαλισμό
Παρότι η Πολωνία αποτελεί βασικό σύμμαχο της Ουκρανίας στον πόλεμο, η εκλογή Ναβρότσκι αναμένεται να φέρει μια πιο ψυχρή και συμφεροντολογική προσέγγιση. Το νέο προεδρικό δόγμα δίνει έμφαση στην ασφάλεια και κυριαρχία της Πολωνίας και λιγότερο στη γεωπολιτική ανάληψη ρίσκου.
Παράλληλα, ο Ναβρότσκι διατηρεί σαφείς προτεραιότητες στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, κυρίως ενόψει ενδεχόμενης επιστροφής Τραμπ στην εξουσία, ενώ δείχνει περιορισμένο ενδιαφέρον για τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.
Ευρωπαϊκή προοπτική Ουκρανίας: Μια απρόθυμη Πολωνία
Η εκλογή ενός προέδρου με δυνατότητα άσκησης βέτο ενδέχεται να φέρει εσωτερικές εντάσεις στη σχέση της κυβέρνησης Τουσκ με το Προεδρικό Μέγαρο. Ο φιλοευρωπαϊκός προσανατολισμός της κυβέρνησης βρίσκεται πλέον αντιμέτωπος με έναν πρόεδρο που αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την ευρωπαϊκή ενοποίηση και την ουκρανική ένταξη στην ΕΕ.
Αυτό καθιστά την Πολωνία λιγότερο προβλέψιμη και συνεκτική στις ευρωπαϊκές διεργασίες για την Ουκρανία, αποδυναμώνοντας μια από τις βασικές φωνές υπέρ του Κιέβου στην ΕΕ.
Υποστήριξη με φρένο
Η εκλογή Ναβρότσκι δεν συνεπάγεται άμεση διακοπή της πολωνικής στήριξης προς την Ουκρανία. Ωστόσο, βάζει σαφή φρένα σε κρίσιμα μέτωπα, όπως η ένταξη στο ΝΑΤΟ και η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση. Η Ουκρανία καλείται να διαχειριστεί μια νέα πραγματικότητα: μια Πολωνία που συνεχίζει να στηρίζει, αλλά πλέον με το βλέμμα στραμμένο στην εθνική της ασφάλεια και με αυξημένες επιφυλάξεις για τη σύγκρουση με τη Ρωσία ή τη σύγκρουση συμφερόντων με την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες.