Τι είναι η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα;

Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα είναι μια βακτηριακή λοίμωξη του φάρυγγα (λαιμός) που προκαλείται από τον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (Streptococcus pyogenes).

Προκαλεί πονόλαιμο, πυρετό και συχνά διόγκωση των αμυγδαλών και των λεμφαδένων.

Πόσο συχνή είναι στα παιδιά;

Είναι ιδιαίτερα συχνή σε παιδιά σχολικής ηλικίας, ιδίως κατά τους χειμερινούς και εαρινούς μήνες. Υπολογίζεται ότι το 20–30% των φαρυγγίτιδων στα παιδιά προκαλείται από στρεπτόκοκκο, ενώ το υπόλοιπο είναι ιογενές.

Πώς μεταδίδεται ο στρεπτόκοκκος;

Η μετάδοση γίνεται κυρίως μέσω σταγονιδίων από:

Βήχα, φτέρνισμα ή ομιλία μολυσμένου ατόμου
Άμεση επαφή, όπως φιλιά ή στενή σωματική επαφή
Έμμεση επαφή, μέσω αντικειμένων ή επιφανειών (π.χ. παιχνίδια, θρανία) μολυσμένων με βλέννες ή σάλιο

Αν και ο στρεπτόκοκκος δεν ζει πολύ σε στεγνές επιφάνειες, μπορεί να επιβιώσει για ώρες ή και μέρες σε υγρά περιβάλλοντα, ενισχύοντας τον κίνδυνο μετάδοσης σε σχολικά περιβάλλοντα με συνθήκες συγχρωτισμού.

Ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα υγιεινής στα σχολεία;

Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Παιδιάτρων:

Δεν απαιτείται μαζική απολύμανση με ειδικά συνεργεία
Αρκεί καθημερινός καθαρισμός με κοινά απορρυπαντικά και απολυμαντικά, ιδιαίτερα:
- Στα θρανία, πόμολα, βρύσες, τουαλέτες και κοινόχρηστα παιχνίδια
Το προσωπικό πρέπει να υπενθυμίζει:
- Σωστή υγιεινή χεριών
- Κάλυψη στόματος/μύτης στον βήχα ή το φτέρνισμα
- Αποφυγή ανταλλαγής αντικειμένων (π.χ. μολύβια, μπουκάλια)

Πρέπει να κλείνουν τα σχολεία;

Όχι. Το κλείσιμο σχολείων δεν συνιστάται ως προληπτικό μέτρο. Εξετάζεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις:

Μαζικής διασποράς
Σοβαρών περιστατικών ή νοσηλειών
Με απόφαση των αρμόδιων υγειονομικών αρχών

Η εμπειρία δείχνει ότι το κλείσιμο, χωρίς συνδυασμό με εντοπισμό και διαχείριση κρουσμάτων, έχει περιορισμένο όφελος.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς αν το παιδί εμφανίσει συμπτώματα;

Να μην το στείλουν σχολείο και να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρο. Συμπτώματα που πρέπει να κινητοποιήσουν τους γονείς:

Πονόλαιμος
Πυρετός
Δυσκολία στην κατάποση
Πρησμένοι λεμφαδένες στον λαιμό
Εξάνθημα (σε περίπτωση οστρακιάς)

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση βασίζεται σε:

Κλινική εξέταση από τον παιδίατρο
Ταχεία δοκιμασία ανίχνευσης αντιγόνου (rapid strep test)
Καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος, όταν απαιτείται επιβεβαίωση

Μπορούν οι γονείς να κάνουν το τεστ στο σπίτι ή στο φαρμακείο;

Όχι. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Παιδιάτρων τονίζει ότι:

Τα rapid tests πρέπει να γίνονται μόνο από επαγγελματία υγείας
Η λανθασμένη χρήση τους οδηγεί σε:
- Ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα
- Αχρείαστη χορήγηση αντιβιοτικών ή εφησυχασμό
Η σωστή λήψη δείγματος είναι τεχνικά απαιτητική

Πότε επιτρέπεται η επιστροφή του παιδιού στο σχολείο;

Μετά την έναρξη αντιβιοτικής θεραπείας και εφόσον:

Έχουν περάσει τουλάχιστον 24 ώρες από τη λήψη του πρώτου χαπιού
Το παιδί είναι σε καλή γενική κατάσταση (π.χ. χωρίς πυρετό)

Υπάρχουν επιπλοκές από τη στρεπτοκοκκική λοίμωξη;

Αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει:

Οστρακιά (στρεπτοκοκκικό εξάνθημα)
Ρευματικό πυρετό (μια σπάνια αλλά σοβαρή ανοσολογική επιπλοκή)
Σπειραματονεφρίτιδα (φλεγμονή στους νεφρούς)
Μέση ωτίτιδα ή ιγμορίτιδα

Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιβίωση προλαμβάνει πλήρως αυτές τις επιπλοκές.

Ποια είναι τα βασικά μηνύματα προς γονείς και εκπαιδευτικούς;

Μην στέλνετε στο σχολείο παιδιά με συμπτώματα
Εμπιστευτείτε τον παιδίατρο για διάγνωση και θεραπεία
Μην κάνετε rapid test στο σπίτι
Ενισχύστε την υγιεινή χεριών και αναπνευστική αγωγή
Μη ζητάτε μαζικές απολυμάνσεις ή κλείσιμο σχολείων χωρίς λόγο
Μιλήστε στα παιδιά με ψυχραιμία, χωρίς πανικό, για το πώς να προστατεύονται