Καταδίκες στη Γερμανία για το σκάνδαλο «Ντίζελγκεϊτ»: Η υπόθεση που άλλαξε την αυτοκινητοβιομηχανία

Το Περιφερειακό Δικαστήριο του Μπράουνσβαϊγκ καταδίκασε πρωτοδίκως τέσσερα πρώην κορυφαία στελέχη της Volkswagen σε ποινές φυλάκισης από 2 έως 4,5 έτη για την εμπλοκή τους στο σκάνδαλο παραποίησης των στοιχείων εκπομπών καυσαερίων από πετρελαιοκινητήρες. Ακόμη δύο στελέχη έλαβαν ποινές με αναστολή, ενώ η δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης παραμένει σε εξέλιξη.

Ο Βίντερκορν εκτός δίκης για λόγους υγείας

Στο εδώλιο αναμενόταν να καθίσει και ο πρώην επικεφαλής της VW, Μάρτιν Βίντερκορν, ωστόσο η εκδίκαση της υπόθεσής του έχει διακοπεί από το 2021 λόγω προβλημάτων υγείας που προέκυψαν μετά από ατύχημα. Παρά ταύτα, έχει καταθέσει στο δικαστήριο τόσο ως μάρτυρας όσο και ως κατηγορούμενος, αρνούμενος κατηγορηματικά κάθε ευθύνη.

Η διαδικασία για την υπόθεση «Ντίζελγκεϊτ» συνεχίζεται για συνολικά 31 πρώην εργαζομένους της εταιρείας.

Το «defeat device» και η μεγάλη απάτη

Το σκάνδαλο, που ξεκίνησε το 2015, θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας και της περιβαλλοντικής πολιτικής. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA) αποκάλυψε τότε ότι η Volkswagen είχε εγκαταστήσει σε εκατομμύρια πετρελαιοκίνητα οχήματα ένα παράνομο λογισμικό—το επονομαζόμενο defeat device—που παραποιούσε τις μετρήσεις εκπομπών ρύπων κατά τη διάρκεια των εργαστηριακών δοκιμών.

Συγκεκριμένα, το λογισμικό αναγνώριζε πότε το όχημα υποβαλλόταν σε δοκιμές και μείωνε τεχνητά τις εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx), ώστε να φαίνεται πως πληροί τα όρια. Στην πραγματική οδήγηση, όμως, οι εκπομπές ήταν έως και 40 φορές υψηλότερες. Το πρόβλημα αφορούσε κυρίως τους κινητήρες τύπου EA189, που εξόπλιζαν περίπου 11 εκατομμύρια οχήματα παγκοσμίως.

Οικονομικές και θεσμικές συνέπειες για τη VW

Η αποκάλυψη προκάλεσε παγκόσμιο σοκ. Ο τότε διευθύνων σύμβουλος της VW παραιτήθηκε, ενώ η εταιρεία μπήκε στο στόχαστρο εκτεταμένων ερευνών και διώξεων σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ασία. Μέχρι σήμερα, η Volkswagen έχει δαπανήσει πάνω από 33 δισεκατομμύρια ευρώ για πρόστιμα, αποζημιώσεις και επισκευές οχημάτων.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι αρχές προστασίας καταναλωτών κάλεσαν την εταιρεία να επισκευάσει δωρεάν τα επηρεαζόμενα οχήματα και να αποζημιώσει τους καταναλωτές. Ωστόσο, οι αποζημιώσεις έχουν δοθεί κυρίως σε Γερμανούς πολίτες, με τις Βρυξέλλες να ζητούν ισότιμη μεταχείριση για τους καταναλωτές σε όλα τα κράτη-μέλη.

Δικαστικές εξελίξεις και στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, ορισμένα δικαστήρια έχουν αναγνωρίσει την ευθύνη της Volkswagen, κρίνοντας ότι τα οχήματα δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές Euro 5 και παρουσίαζαν ουσιώδες ελάττωμα. Ωστόσο, αρκετές αγωγές απορρίφθηκαν, είτε λόγω παραγραφής είτε λόγω της νομικής ερμηνείας ότι τα αυτοκίνητα δεν κρίνονται επικίνδυνα για χρήση.

Μαθήματα διαφάνειας και βιωσιμότητας

Το «Ντίζελγκεϊτ» έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στην εικόνα της Volkswagen και στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Παράλληλα, αποτέλεσε καταλύτη για την αυστηροποίηση των ελέγχων και τη διαμόρφωση νέων περιβαλλοντικών πολιτικών στην Ευρώπη και παγκοσμίως.

Η υπόθεση παραμένει παράδειγμα προς αποφυγή, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της τήρησης των περιβαλλοντικών κανόνων από τις βιομηχανίες – ιδίως σε μια εποχή όπου η βιωσιμότητα αποτελεί θεμελιώδη προτεραιότητα.