Με μια ιστορική επιστροφή στο Φεστιβάλ των Καννών, ο Ιρανός σκηνοθέτης και αντιφρονών Τζαφάρ Παναχί κατέκτησε τον Χρυσό Φοίνικα για την ταινία «Ένα απλό ατύχημα», ένα έργο που γυρίστηκε υπό άκρα μυστικότητα και με εμφανή αμφισβήτηση προς το ιρανικό καθεστώς.
Η επιστροφή ενός δημιουργού-σύμβολο
Ο 64χρονος Παναχί, γνωστός για τη διαρκή σύγκρουσή του με τις ιρανικές αρχές και τις επανειλημμένες συλλήψεις του λόγω των ταινιών του, βρέθηκε για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια στις Κάννες, παραλαμβάνοντας το βραβείο από την πρόεδρο της κριτικής επιτροπής Ζιλιέτ Μπινός. Η τελευταία του παρουσία στο φεστιβάλ ήταν το 2003, όταν το «Πορφυρός Χρυσός» προβλήθηκε στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα».
Στην ομιλία του, ο Παναχί απηύθυνε μήνυμα ενότητας και ελευθερίας προς τους συμπατριώτες του:
«Το σημαντικότερο, είναι η ελευθερία της χώρας μας. Νομίζω ότι είναι η στιγμή για να ζητήσω από όλους τους ανθρώπους, όλους τους Ιρανούς, παντού στον κόσμο, στο Ιράν ή στον υπόλοιπο κόσμο, να ζητήσω ένα πράγμα: ας βάλουμε στην άκρη όλα τα προβλήματα, όλες τις διαφορές μας, το σημαντικότερο αυτή τη στιγμή είναι η χώρα μας και η ελευθερία της».
Μια ταινία-καταγγελία, ένα θρίλερ δικαιοσύνης
Το «Ένα απλό ατύχημα» αποτελεί ένα καθηλωτικό θρίλερ που εστιάζει στο ηθικό δίλημμα πρώην κρατουμένων που καλούνται να αντιμετωπίσουν τον βασανιστή τους, θέτοντας στο επίκεντρο το ζήτημα της δικαιοσύνης και της εκδίκησης απέναντι στην αυθαιρεσία. Η ταινία γυρίστηκε παράνομα, χωρίς την άδεια των ιρανικών αρχών, ενώ πολλές ηθοποιοί εμφανίζονται με ακάλυπτο το κεφάλι, αψηφώντας τους αυστηρούς νόμους του Ιράν.
Ο Παναχί γίνεται έτσι ο δεύτερος Ιρανός δημιουργός που κατακτά τον Χρυσό Φοίνικα, μετά τον Αμπάς Κιαροστάμι το 1997.
Τα υπόλοιπα βραβεία του Φεστιβάλ
Μεγάλο Βραβείο: Ο Νορβηγός Γιοακίμ Τρίερ διακρίθηκε για την ταινία «Συναισθηματική Αξία» (Sentimental Value).
Βραβείο Σεναρίου: Οι αδελφοί Λικ και Ζαν-Πιερ Νταρντέν, με δύο Χρυσούς Φοίνικες στο παρελθόν, απέσπασαν το βραβείο σεναρίου για τις «Νεαρές μητέρες».
Βραβείο Κριτικής Επιτροπής: Ο Γαλλοϊσπανός Όλιβερ Λαξ («Sirat») και η Γερμανίδα Μάσα Σιλίνσκι («Sound of Falling») μοιράστηκαν το βραβείο της κριτικής επιτροπής.
Καλύτερη Γυναικεία Ερμηνεία: Η 23χρονη Γαλλίδα Νάντια Μελιτί, στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση, τιμήθηκε για τον ρόλο της στην ταινία «Η μικρή αδελφή» (La petite dernière) της Χαφσιά Χερζί. Η ταινία, βασισμένη στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Φατιμά Νταάς, ακολουθεί τη διαδρομή μιας έφηβης μουσουλμάνας που αναζητά τη θρησκευτική, σεξουαλική και ανθρώπινη ταυτότητά της.
Η Μελιτί, φοιτήτρια με αλγερινές ρίζες, δήλωσε:
«Όταν διάβασα το βιβλίο, αμέσως ταυτίστηκα με την ιστορία επειδή με άγγιξε βαθιά. Αυτός ο αγώνας χειραφέτησης επίσης. Ταυτίστηκα πολύ μαζί της λόγω του περιβάλλοντός της και της κοινωνικής προέλευσής της».
Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία: Ο Βραζιλιάνος Βάγκνερ Μόουρα διακρίθηκε για την ερμηνεία του στην ταινία «Ο μυστικός πράκτορας» του Κλέμπερ Μεντόνσα Φίλιου. Ο Μόουρα, γνωστός διεθνώς και από τη σειρά Narcos, υποδύεται έναν καθηγητή που καταδιώκεται από τη στρατιωτική δικτατορία της Βραζιλίας.
Ο σκηνοθέτης, παραλαμβάνοντας το βραβείο για λογαριασμό του, ανέφερε:
«Είναι ένας εξαιρετικός ηθοποιός αλλά και ένας πολύ ιδιαίτερος άνθρωπος. Ελπίζω ότι αυτή η αναγνώριση θα του φέρει πολλά πράγματα».
Ένα φεστιβάλ με έντονο κοινωνικό και πολιτικό στίγμα
Η φετινή διοργάνωση των Καννών ανέδειξε τη δύναμη του κινηματογράφου ως μέσου αντίστασης, χειραφέτησης και κοινωνικής αφύπνισης. Οι βραβευμένες ταινίες και οι δημιουργοί τους έστειλαν ηχηρά μηνύματα για την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και την αναζήτηση της ταυτότητας, επιβεβαιώνοντας τον διαχρονικό ρόλο του φεστιβάλ ως βήμα για τις φωνές που τολμούν να αμφισβητήσουν τα όρια.