Ινδία και Πακιστάν στα πρόθυρα ολοκληρωτικού πολέμου

Η Ινδία εξαπέλυσε τα ξημερώματα της Τετάρτης (7/5) επιχείρηση «Sindoor», με 24 πυραυλικές επιθέσεις σε έξι τοποθεσίες στο Πακιστάν και την πακιστανική διοίκηση του Κασμίρ, στοχεύοντας υποδομές που, σύμφωνα με το Νέο Δελχί, σχετίζονται με τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Λασκάρ-ι-Τάιμπα και η Τζάις-ι-Μοχάμεντ, οι οποίες κατηγορούνται για την επίθεση της 22ας Απριλίου στην περιοχή Πάχαλγαμ, όπου σκοτώθηκαν 26 άτομα, κυρίως Ινδοί τουρίστες.

Από την πλευρά του, το Πακιστάν κατήγγειλε ότι οι ινδικές επιθέσεις στόχευσαν αμάχους και θρησκευτικά κτίρια, όπως το τέμενος Σουμπχάν στην Μπαχαβαλπούρ, και απάντησε με πυρά πυροβολικού κατά ινδικών θέσεων στο Κασμίρ, όπου σκοτώθηκαν τρεις άμαχοι.

Η ένταση έχει προκαλέσει ανησυχίες παγκοσμίως, με τον ΟΗΕ και διεθνείς ηγέτες να καλούν σε αυτοσυγκράτηση, ενώ οι ΗΠΑ πιέζουν για διάλογο μεταξύ των δύο χωρών, που έχουν μακρά ιστορία εχθρότητας από το 1947 και διατηρούν αμφισβητούμενα σύνορα στο Κασμίρ.

Ινδός πρωθυπουργός: «Θα κόψουμε το νερό» στο Πακιστάν – «Πράξη πολέμου», λέει το Ισλαμαμπάντ

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε σήμερα ότι η χώρα του θα «κόψει το νερό» από τους ποταμούς που πηγάζουν από το ινδικό έδαφος αλλά περνούν και υδρεύουν το Πακιστάν, σε αντίποινα για την πολύνεκρη επίθεση που σημειώθηκε στο ινδικό Κασμίρ στα τέλη Απριλίου.

«Το νερό που ανήκει στην Ινδία έρρεε μέχρι τώρα προς το εξωτερικό. Στο εξής θα το σταματήσουμε, ώστε να εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντα της Ινδίας και θα το χρησιμοποιούμε για τη χώρα μας» είπε ο Μόντι στην ομιλία του.

Η Ινδία ανέστειλε τη συμμετοχή της σε μια συνθήκη που υπέγραψε το 1960 με το Πακιστάν και αφορούσε τον διαμοιρασμό του νερού, σε αντίποινα για την επίθεση ενόπλων σε τουρίστες, στις 22 Απριλίου στο Παχαλγκάμ, που στοίχισε τη ζωή σε 26 ανθρώπους. Μολονότι κανείς δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για την επίθεση, το Νέο Δελχί κατηγορεί το Πακιστάν, που αρνείται κάθε εμπλοκή του.

Νωρίτερα, το Πακιστάν κατηγόρησε την Ινδία ότι προσπαθεί να αλλάξει το ρου του ποταμού Σενάμπ, ενός εκ των τριών που τέθηκε υπό τον έλεγχο του Ισλαμαμπάντ με τη συνθήκη του 1960. «Παρατηρήσαμε αλλαγές στον Σενάμπ, που δεν είναι φυσικές (…) Η ροή του ποταμού μειώνεται από τη μια μέρα στην άλλη» ανέφερε ο Καζίμ Πιρζάντα, ο υπουργός Άρδευσης του Παντζάμπ.

Αφού η Ινδία αποφάσισε να αναστείλει μονομερώς τη συνθήκη, το Πακιστάν προειδοποίησε ότι κάθε προσπάθεια διατάραξης της ροής των ποταμών του θα θεωρηθεί «πράξη πολέμου».

Η επαρχία Παντζάμπ του Πακιστάν, όπου κατοικούν σχεδόν οι μισοί από τα 240 εκατομμύρια των Πακιστανών, συνορεύει με την Ινδία και είναι η «καρδιά» της αγροτικής παραγωγής της χώρας.

Η Συνθήκη του Ινδού δίνει στο Νέο Δελχί το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τους ποταμούς που μοιράζεται με το Πακιστάν για τα φράγματα και τις καλλιέργειες της Ινδίας, όχι όμως και να εκτρέπει τη ροή του νερού ή να περιορίζει τον όγκο του.

Ιστορικό της σύγκρουσης

Η ρίζα της διαμάχης βρίσκεται στην αποχώρηση των Βρετανών το 1947 και τον διαχωρισμό της Ινδίας σε δύο κράτη, το μουσουλμανικό Πακιστάν και την ινδουιστική Ινδία. Η περιοχή του Κασμίρ, με πλειοψηφία μουσουλμανικού πληθυσμού αλλά υπό ηγεμονία ενός ινδουιστή μαχαραγιά, βρέθηκε στο επίκεντρο της σύγκρουσης, καθώς και οι δύο χώρες διεκδικούσαν τον έλεγχό της. Ο μαχαραγιάς τελικά προσχώρησε στην Ινδία, πυροδοτώντας τον πρώτο πόλεμο Ινδίας-Πακιστάν το 1947-48 και τη διαίρεση της περιοχής σε ζώνες ελέγχου που παραμένουν αμφισβητούμενα σύνορα μέχρι σήμερα.

Η πρόσφατη κλιμάκωση

Η αφορμή για την τελευταία αυτή ένταση ήταν η επίθεση της 22ας Απριλίου στην περιοχή Πάχαλγαμ του ινδικού Κασμίρ, όπου ένοπλοι σκότωσαν 26 ανθρώπους, κυρίως τουρίστες. Η Ινδία κατηγόρησε το Πακιστάν και συγκεκριμένα το τζιχαντιστικό κίνημα Λασκάρ-ι-Τάιμπα (LeT), το οποίο έχει ιστορικά κατηγορηθεί για επιθέσεις στην Ινδία, όπως αυτή του 2008 στη Βομβάη. Το Ισλαμαμπάντ αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή.

Σε αντίποινα, η Ινδία εκτέλεσε την «Επιχείρηση Sindoor», εξαπολύοντας πυραυλικές επιθέσεις σε τουλάχιστον εννέα τοποθεσίες στο Πακιστάν και στο Πακιστανικό Κασμίρ, στοχεύοντας υποδομές που, σύμφωνα με το Νέο Δελχί, σχετίζονται με τρομοκρατικές οργανώσεις. Η Ινδία τόνισε πως δεν επλήγησαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις και ότι επέδειξε αυτοσυγκράτηση, αποφεύγοντας ευρύτερη κλιμάκωση.

Από την πλευρά του, το Πακιστάν κατήγγειλε πως οι επιθέσεις προκάλεσαν θύματα μεταξύ αμάχων, ανάμεσά τους και παιδιά, και ότι πλήγματα δέχτηκαν ακόμη και θρησκευτικά κτίρια, όπως το τέμενος Σουμπχάν στην επαρχία Παντζάμπ. Οι πακιστανικές ένοπλες δυνάμεις απάντησαν με πυρά πυροβολικού κατά ινδικών θέσεων στο Κασμίρ, όπου σκοτώθηκαν τρεις άμαχοι. Παράλληλα, το Ισλαμαμπάντ ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε πέντε ινδικά μαχητικά αεροσκάφη, μεταξύ των οποίων και Rafale, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί επισήμως από την Ινδία.

Αντιδράσεις και διεθνείς ανησυχίες

Η κλιμάκωση έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία διεθνώς. Ο ΟΗΕ κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση, υπογραμμίζοντας ότι ο κόσμος δεν αντέχει μια στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ δύο πυρηνικών δυνάμεων. Οι ΗΠΑ, μέσω του προέδρου Τραμπ και του υπουργού Εξωτερικών Ρούμπιο, ζήτησαν διάλογο και αποκλιμάκωση, ενώ ο Ιρανός υπουργός Εσωτερικών επισκέπτεται το Νέο Δελχί σε προσπάθεια μεσολάβησης.

Στο εσωτερικό του Πακιστάν, χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν κατά της Ινδίας, καίγοντας σημαίες και πορτρέτα του πρωθυπουργού Μόντι, ενώ η κυβέρνηση της επαρχίας Παντζάμπ έκλεισε σχολεία για σήμερα, λόγω της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Οι προοπτικές

Η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη, με την επιτροπή εθνικής ασφάλειας του Πακιστάν να συνεδριάζει εκτάκτως και τον ινδικό στρατό να προετοιμάζει γυμνάσια πολιτικής προστασίας για τον πληθυσμό. Η Ινδία έχει ήδη αποσύρει τη συμμετοχή της σε συμφωνία για την κοινή διαχείριση υδάτινων πόρων με το Πακιστάν, αυξάνοντας την πίεση.

Η μακροχρόνια διαμάχη για το Κασμίρ, που έχει προκαλέσει τέσσερις πολέμους και αμέτρητες συγκρούσεις, βρίσκεται ξανά σε κρίσιμο σημείο, με τον κίνδυνο μιας ευρείας σύρραξης να είναι πιο ορατός από ποτέ. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με αγωνία, ελπίζοντας σε ειρηνική επίλυση, αλλά οι δηλώσεις και οι κινήσεις των δύο πλευρών δείχνουν ότι η οδός προς τη συμφιλίωση παραμένει μακρινή.