Η Λωρίδα της Γάζας βιώνει μια από τις πιο σκληρές ανθρωπιστικές κρίσεις του 21ου αιώνα, καθώς ο 19μηνος πόλεμος έχει μετατρέψει το μικρό αυτό θύλακα σε πεδίο καταστροφής, εκτοπισμών και πείνας.
Το Ισραήλ, μετά την κατάρρευση της δίμηνης εκεχειρίας στις 18 Μαρτίου 2025, εγκαινιάζει μια νέα φάση μακρόχρονης στρατιωτικής κατοχής, με σχέδια που περιορίζουν τους Παλαιστίνιους σε μόλις το ένα τρίτο της Γάζας, δημιουργώντας «κόκκινες ζώνες» και ζώνες εκκένωσης, που έχουν οδηγήσει στον εκτοπισμό άνω των 420.000 ανθρώπων.
Τα 2,3 εκατομμύρια των κατοίκων της Γάζας πασχίζουν να αντεπεξέλθουν στην έλλειψη τροφίμων, με πολλούς αυτούς να τρώνε μόνο μία φορά την ημέρα. Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα δήλωσε στις 25 Απριλίου ότι τα αποθέματα τροφίμων του στη λωρίδα έχουν εξαντληθεί.
Το αλεύρι είναι δυσεύρετο – στη σπάνια περίπτωση που θα βρεθεί ένας σάκος αλεύρι μπορεί να κοστίζει έως 500 αμερικανικά δολάρια από 25 σέκελ (7 δολάρια) που κόστιζε πριν από τον πόλεμο, είπε η Άγια.
«Μας αφήνουν να λιμοκτονούμε ώστε να συμφωνήσουμε σε οτιδήποτε. Θέλουμε να τελειώσει ο πόλεμος. Ας πάρουν τους αιχμαλώτους τους (τους Ισραηλινούς ομήρους) και να τελειώσει ο πόλεμος. Φτάνει», πρόσθεσε.
Μερικοί κάτοικοι τρώνε χόρτα ή φύλλα, ενώ οι ψαράδες έχουν στραφεί στην αλίευση θαλάσσιων χελώνων και στην πώληση του κρέατός τους.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν πει πως υπάρχουν ακόμη αρκετά τρόφιμα στη Γάζα, αν και ο αρχηγός του ισραηλινού στρατού έχει προειδοποιήσει την ισραηλινή ηγεσία ότι θα πρέπει να επιτραπεί η είσοδος προμηθειών σύντομα, όπως μετέδωσε το δημόσιο δίκτυο Kan.
Η Χαμάς, η ισλαμιστική παλαιστινιακή οργάνωση που διοικεί τη Γάζα από το 2007, κατηγορεί το Ισραήλ ότι «χρησιμοποιεί τα τρόφιμα ως όπλο στον πόλεμό του εναντίον του λαού της Γάζας».
Ο πόλεμος ξέσπασε μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά τις οποίες 1.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 251 συνελήφθησαν ως όμηροι, σύμφωνα με ισραηλινά επίσημα στοιχεία.
Η εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα έχει προκαλέσει από τότε τον θάνατο τουλάχιστον 52.000 Παλαιστινίων, κυρίως αμάχων, σύμφωνα με τοπικές αρχές υγείας της Χαμάς, και έχει μετατρέψει το μεγαλύτερο μέρος της Γάζας σε ερείπια.
Επέκταση της ισραηλινής επίθεσης και στρατηγική κατοχής
Το Ισραήλ έχει εγκρίνει σχέδιο για εντατικοποίηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων, που περιλαμβάνει την καταστροφή όλων των υποδομών που σχετίζονται με τη Χαμάς, τόσο υπέργειων όσο και υπόγειων, και τη διατήρηση ελέγχου σε καταληφθείσες περιοχές. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου προαναγγέλλει «εντατική» επέκταση της επιχείρησης με μετακίνηση Παλαιστινίων «για τη δική τους ασφάλεια», ενώ ακροδεξιοί υπουργοί μιλούν για πλήρη καταστροφή της Γάζας και μαζικό εκτοπισμό του πληθυσμού προς τρίτες χώρες.
Η στρατηγική αυτή φαίνεται να συνδέεται και με τις νέες κατευθύνσεις της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, με την επίσκεψη Τραμπ να αναμένεται να παίξει ρόλο στην αναδιάρθρωση της κρίσης.
Η καθημερινότητα των κατοίκων: Φόβος, πείνα και εκτοπισμοί
Οι κάτοικοι της Γάζας ζουν σε συνεχή φόβο και αβεβαιότητα. Η Άγια, μια 30χρονη κάτοικος της Πόλης της Γάζας, επέστρεψε στο σπίτι της μαζί με την οικογένειά της κατά τη διάρκεια της κατάπαυσης του πυρός, μετά από μήνες στο νότιο τμήμα της λωρίδας. Μετά την ανακοίνωση του Ισραήλ για επέκταση της επίθεσης, εξέφρασε βαθιούς φόβους ότι μπορεί να σκοτωθούν ή να εκτοπιστούν επ’ αόριστον. Σε μήνυμα που έστειλε μέσω εφαρμογής τσατ έγραψε: «Θα πεθάνουμε αυτή τη φορά;» και αναρωτήθηκε αν θα τους εκτοπίσουν και πάλι, αν θα καταλήξουν στη Ράφα και αν αυτή θα είναι η τελευταία φορά ή αν θα αναγκαστούν να φύγουν και από τη Γάζα μετά τη Ράφα. Σχετικά με την έλλειψη τροφίμων, τόνισε πως τους αφήνουν να λιμοκτονούν για να συμφωνήσουν σε οτιδήποτε, ζητώντας να τελειώσει ο πόλεμος και να επιστρέψουν οι Ισραηλινοί όμηροι. Περιέγραψε επίσης πως το αλεύρι είναι πλέον δυσεύρετο και πανάκριβο, με σάκο αλευριού να κοστίζει έως 500 δολάρια, από 7 δολάρια πριν τον πόλεμο.
Ο Μοχάμεντ αλ Σεϊκάλι, που συμμετείχε σε κηδεία πολλών ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε ισραηλινό αεροπορικό βομβαρδισμό στην Πόλη της Γάζας, περιέγραψε την κατάσταση ως φρικτή και δύσκολη να αντιληφθεί τα σχέδια του Ισραήλ να εντείνει την επίθεση. Είπε πως δεν έχει μείνει τίποτα στη Λωρίδα της Γάζας που να μην έχει πληγεί από πυραύλους και βαρέλια με εκρηκτικά, ενώ υπάρχουν ακόμη απειλές για επέκταση της επιχείρησης. Πρόσθεσε με έντονο ύφος: «Ρωτάω, μπροστά σε όλο τον κόσμο, τι έμεινε να βομβαρδίσουν;»
Ο Ταμέρ, ένας άνδρας από τη Χαν Γιούνις στο νότιο μισό της Λωρίδας, εξέφρασε τον φόβο του ότι το Ισραήλ θα επιβάλει το δικό του σχέδιο διαλογής για το ποιος θα πάρει τρόφιμα. Αναρωτήθηκε αν θα συλλάβουν ανθρώπους και θα σκοτώσουν άλλους προτού αφήσουν τους υπόλοιπους στις περιοχές που θα ορίσουν, εκφράζοντας την αγωνία και την αβεβαιότητα που βιώνουν οι κάτοικοι της Γάζας.
Οι εντολές εκκένωσης συχνά αναγκάζουν τους Παλαιστίνιους να εγκαταλείπουν τις εστίες τους υπό πυρά, ενώ οι ζώνες ασφαλείας έχουν αποκόψει χιλιάδες από την πρόσβαση σε νερό και ιατρικές εγκαταστάσεις ζωτικής σημασίας.
Διεθνείς αντιδράσεις και προοπτικές ειρήνης
Οι διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν για τον κίνδυνο εγκλημάτων πολέμου και ζητούν προστασία των αμάχων, ενώ το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων απορρίπτει τα σχέδια ισραηλινής διαχείρισης της βοήθειας ως αντίθετα με τις ανάγκες του πληθυσμού.
Η Χαμάς διατηρεί ανοιχτούς διαύλους διαπραγμάτευσης, επιμένοντας σε μια ευρύτερη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που συνδέεται με την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, ενώ το Ισραήλ επιμένει σε περιορισμένες συνομιλίες μόνο για το ζήτημα των ομήρων.
Μια Γάζα που παλεύει να επιβιώσει
Η Γάζα, μετά από 69 χρόνια συγκρούσεων και καταστροφών, κινδυνεύει να γυρίσει δεκαετίες πίσω, με τις υποδομές της να έχουν καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά και τον πληθυσμό της να αντιμετωπίζει την απειλή της εξαφάνισης από τον τόπο του. Η ανθρωπιστική κρίση, οι εκτοπισμοί και η βία συνεχίζουν να συνθέτουν μια εικόνα τραγωδίας χωρίς τέλος, με την ελπίδα για ειρήνη να παραμένει αμυδρή.
Η κατάσταση στη Γάζα αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές προκλήσεις για τη διεθνή κοινότητα, που καλείται να δράσει άμεσα για την προστασία των αμάχων και την προώθηση μιας βιώσιμης λύσης σε μια περιοχή που αιμορραγεί εδώ και δεκαετίες.
Η καταστροφή και ο θάνατος σε αριθμούς:
- Ο πόλεμος στη Γάζα διαρκεί 19 μήνες.
- Ο πληθυσμός της Γάζας είναι 2,3 εκατομμύρια κάτοικοι.
- Τουλάχιστον 52.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από την εκστρατεία του Ισραήλ, κυρίως άμαχοι.
- Από τις 2 Μαρτίου 2025, το Ισραήλ μπλοκάρει τη διέλευση κάθε βοήθειας στη Γάζα.
- Περισσότεροι από 420.000 Παλαιστίνιοι έχουν εκτοπιστεί εσωτερικά στη Γάζα λόγω των ισραηλινών επιχειρήσεων.
- Τουλάχιστον 13 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν σε πλήγματα του ισραηλινού στρατού σε μία ημέρα (σύμφωνα με το άρθρο).
- Τουλάχιστον 50 έως 57 νεκροί από ισραηλινούς βομβαρδισμούς αναφέρονται σε πρόσφατες ημέρες.
- Στις 7 Οκτωβρίου 2023, η Χαμάς εκτόξευσε πάνω από 2.200 πυραύλους προς το Ισραήλ σε σύντομο χρονικό διάστημα.
- Από την αρχή του πολέμου μέχρι αρχές Νοεμβρίου 2023, οι νεκροί στη Γάζα ξεπέρασαν τους 9.000, με 3.760 παιδιά και 2.326 γυναίκες ανάμεσά τους.
- Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 2023, πάνω από 12.000 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί συνολικά από τη σύγκρουση, συμπεριλαμβανομένων 42 δημοσιογράφων και πάνω από 100 εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.
- Οι Ισραηλινοί νεκροί ανέρχονται σε πάνω από 1.200, κυρίως σε κοινότητες κοντά στη Γάζα.
- Το κόστος ενός σάκου αλευριού στη Γάζα έχει εκτοξευθεί από 7 δολάρια πριν τον πόλεμο σε έως και 500 δολάρια.
- Πάνω από 600 Ισραηλινοί στρατιώτες έχουν σκοτωθεί από την έναρξη των επιχειρήσεων.
- Πάνω από 100 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε βομβαρδισμό σχολείου στη Γάζα το 2024.
Αυτά τα στοιχεία αναδεικνύουν το μέγεθος της καταστροφής, των απωλειών και της ανθρωπιστικής κρίσης που βιώνει η Λωρίδα της Γάζας.