Φυλακή Ταγκανρόγκ: Το ρωσικό κολαστήριο και η τραγική περίπτωση της Βικτόρια Ροσχίνα

Μια μεγάλη διεθνής δημοσιογραφική έρευνα, υπό τον συντονισμό της ομάδας Forbidden Stories και με τη συμμετοχή 13 μέσων, όπως οι Guardian, Washington Post και Le Monde, έφερε στο φως αποκαλυπτικά στοιχεία για τη φυλακή Ταγκανρόγκ στη νότια Ρωσία, κοντά στη Μαριούπολη.

Εκεί κρατούνταν και βασανίζονταν Ουκρανοί αιχμάλωτοι, ανάμεσά τους και η 27χρονη Ουκρανή δημοσιογράφος Βικτόρια Ροσχίνα, η οποία βρήκε φρικτό θάνατο με το σώμα της να παραδίδεται ακρωτηριασμένο, χωρίς μάτια, εγκέφαλο και λάρυγγα.

Μετατροπή φυλακής ανηλίκων σε κέντρο βασανιστηρίων

Πριν από τον πόλεμο, η φυλακή Ταγκανρόγκ λειτουργούσε ως κέντρο κράτησης για ανήλικους και μητέρες με μικρά παιδιά. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, μετατράπηκε σε τόπο κράτησης και συστηματικών βασανιστηρίων Ουκρανών αιχμαλώτων. Περίπου 16.000 Ουκρανοί εκτιμάται ότι έχουν περάσει από τέτοια σωφρονιστικά καταστήματα.

Βασανιστήρια και απάνθρωπες συνθήκες κράτησης

Οι μέθοδοι βασανιστηρίων περιλαμβάνουν ηλεκτροσόκ, πνιγμό, εικονικές εκτελέσεις, χτυπήματα με ξύλινα και μεταλλικά σφυριά, καθώς και ταπεινώσεις όπως το δέσιμο κρατουμένων με ταινία και η χρήση τους ως «ανθρώπινα έπιπλα». Οι κρατούμενοι ανέφεραν απαγόρευση ομιλίας στην ουκρανική γλώσσα, περιορισμένη τροφή – με μερίδες μόλις 4,5 κουταλιές φαγητού – και προτροπές σε αυτοκτονίες. Η βία ξεκινούσε από την άφιξη των κρατουμένων, με ξυλοδαρμούς και κλωτσιές κατά τη «τελετή υποδοχής».

Η τραγική περίπτωση της Βικτόρια Ροσχίνα

Η Βικτόρια Ροσχίνα, βραβευμένη δημοσιογράφος που είχε κάνει τουλάχιστον τέσσερα ρεπορτάζ σε κατεχόμενες περιοχές, συνελήφθη το καλοκαίρι του 2023 κοντά στον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια. Κατά τη διάρκεια της κράτησής της υπέστη σοβαρά βασανιστήρια, με εγκαύματα από ηλεκτροσόκ στα πόδια, εκδορές, σπασμένο πλευρό και σπασμένο υοειδές οστό στον λαιμό, ενδεικτικό στραγγαλισμού. Τα μαλλιά της είχαν ξυριστεί και όταν η σορός της επιστράφηκε τον Φεβρουάριο του 2025, έλειπαν ο εγκέφαλος, τα μάτια και ο λάρυγγας, γεγονός που καθιστά αδύνατη την ακριβή διαπίστωση της αιτίας θανάτου.

Η εμπειρία των κρατουμένων και οι μαρτυρίες φρίκης

Ο πρώην πεζοναύτης Σεργκέι Ταρανιούκ και άλλοι κρατούμενοι περιγράφουν ανακρίσεις με ξυλοδαρμούς, χρήση ηλεκτροσόκ, ασφυξία, κρέμασμα αναποδογυρισμένοι σε εμβρυακή στάση και τη μέθοδο «τηλέφωνο του Πούτιν» με καλώδια σε ευαίσθητα σημεία. Ο Αλεξάντερ Μαξιμτσούκ, αιχμάλωτος για 21 μήνες, αναφέρει επαναλαμβανόμενους ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια με κολλητική ταινία. Οι κρατούμενοι υφίστανται επίσης ψυχολογική πίεση, αναγκαστική κατήχηση και απειλές σεξουαλικής βίας.

Η ευθύνη της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας FSB

Τα βασανιστήρια και οι ανακρίσεις διενεργούνται από αξιωματικούς της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας FSB, οι οποίοι έχουν ειδικές μονάδες (FSIN) για την αντιμετώπιση των Ουκρανών κρατουμένων. Η χρήση βίας εγκρίθηκε από τις πρώτες ημέρες της εισβολής, με σκοπό την εξαγωγή πληροφοριών και την ταπείνωση των Ουκρανών, συχνά με εθνοτικά υποτιμητικό χαρακτήρα. Οι φρουροί καλύπτουν την ταυτότητά τους με κουκούλες και χρησιμοποιούν κωδικούς αντί για ονόματα.

Θάνατοι και ανεξιχνίαστες υποθέσεις

Μέχρι το φθινόπωρο του 2024 έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 15 θάνατοι Ουκρανών κρατουμένων στο Ταγκανρόγκ, βάσει μαρτυριών επιζώντων και ανταλλαγών κρατουμένων. Η υπόθεση της Βικτόρια Ροσχίνα αποτελεί τη ζοφερή κορυφή του παγόβουνου αυτής της ανθρωπιστικής τραγωδίας.

Η αποκάλυψη αυτών των φρικαλεοτήτων αποκαλύπτει το σκοτεινό πρόσωπο του πολέμου και των κρατικών μηχανισμών που χρησιμοποιούν τη βία και τα βασανιστήρια ως όπλα καταστολής και τρομοκράτησης. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία, ενώ η δικαιοσύνη καλείται να αναζητήσει ευθύνες και να προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα.