Η συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι το περασμένο Σάββατο στο Βατικανό, στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου, αποτελεί το πρώτο τετ-α-τετ των δύο ηγετών μετά την επεισοδιακή και έντονα συγκρουσιακή συνάντηση στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, που είχε οδηγήσει σε διπλωματική κρίση.
Σύμφωνα με το Axios, το παρασκήνιο της νέας αυτής συνάντησης ήταν έντονο, με τους συμβούλους του Ζελένσκι να διχάζονται για το αν έπρεπε να ρισκάρει μια ακόμη απευθείας επαφή με τον Τραμπ.
Το περιεχόμενο της συνομιλίας: Εκεχειρία, Πούτιν και Κριμαία
Κατά τη διάρκεια της 15λεπτης συνάντησης στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, ο Ζελένσκι προέτρεψε τον Τραμπ να ακολουθήσει πιο σκληρή γραμμή έναντι του Βλαντιμίρ Πούτιν και να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητες για μια εκεχειρία. Ο Ουκρανός πρόεδρος τόνισε ότι ο Πούτιν δεν θα υποχωρήσει χωρίς αυξημένη πίεση από τις ΗΠΑ, ενώ ζήτησε η κατάπαυση του πυρός να αποτελέσει το πρώτο βήμα για οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία.
Σύμφωνα με πηγές του Axios, ο Τραμπ φάνηκε να εξετάζει το ενδεχόμενο αλλαγής στάσης απέναντι στον Πούτιν, κάτι που αποτυπώθηκε και σε ανάρτησή του στο Truth Social, όπου απείλησε με τραπεζικές ή δευτερογενείς κυρώσεις μετά από ρωσική αεροπορική επίθεση στο Κίεβο.
Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία της συζήτησης αφορούσε το καθεστώς της Κριμαίας. Ο Τραμπ, σύμφωνα με το Axios, παρουσίασε ένα ειρηνευτικό σχέδιο που περιλαμβάνει την αναγνώριση από τις ΗΠΑ της Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους, όχι όμως και από την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι επανέλαβε ότι δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την Κριμαία ως ρωσική, ενώ ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι δεν του ζητά κάτι τέτοιο.
Οι διαφωνίες, οι πιέσεις και το διακύβευμα
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε κλίμα αβεβαιότητας, με τους συμβούλους του Ζελένσκι να παραμένουν επιφυλακτικοί λόγω του προηγούμενου τεταμένου επεισοδίου στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, μετά τη συνάντηση, ο Ζελένσκι φέρεται να αισθάνθηκε πως κατάφερε να αλλάξει για πρώτη φορά τον τρόπο σκέψης του Τραμπ για τον Πούτιν.
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, πίεσε τον Ζελένσκι να υπογράψει το αμερικανο-ουκρανικό συμφωνητικό για τα ορυκτά το συντομότερο δυνατόν, ενώ στη συνάντηση δεν ήταν παρόντες ο αντιπρόεδρος Βανς και ο απεσταλμένος του Λευκού Οίκου Στιβ Γουίτκοφ, γεγονός που, σύμφωνα με το Axios, συνέβαλε στο πιο θετικό κλίμα.
Η αβεβαιότητα για τη στάση Τραμπ και οι αντιδράσεις
Παρά τη φαινομενικά θετική έκβαση της συνάντησης, το Axios επισημαίνει ότι παραμένει ασαφές αν η πιο επικριτική στάση του Τραμπ απέναντι στον Πούτιν θα έχει διάρκεια. Σε μεταγενέστερη συνέντευξή του στο ABC News, ο Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να «εκνευριστεί» με τον Πούτιν, αν και εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο Ρώσος πρόεδρος θέλει να τερματίσει τον πόλεμο.
Από την ουκρανική πλευρά, ο Ζελένσκι ξεκαθάρισε ότι δεν φοβάται να κάνει παραχωρήσεις για την ειρήνη, αλλά απαιτεί ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας. Η Ουκρανία, πάντως, απορρίπτει κάθε εδαφική παραχώρηση ως προϋπόθεση για εκεχειρία και επιμένει στην πλήρη αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας.
Η συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι στο Βατικανό, όπως αποκαλύπτει το Axios, ήταν σύντομη αλλά κρίσιμη, με τους δύο ηγέτες να συζητούν ανοιχτά για εκεχειρία, το μέλλον της Κριμαίας και τη στάση απέναντι στη Ρωσία. Παρά τις διαφορές και τις αβεβαιότητες, το τετ-α-τετ φαίνεται να άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στις διαπραγματεύσεις για το τέλος του πολέμου, χωρίς όμως να διαφαίνεται ακόμη σαφής προοπτική συμφωνίας.