Άτακτη υποχώρηση της ΕΕ στα ESG: Όταν η βιωσιμότητα υποτάσσεται στην ανταγωνιστικότητα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να κάνει «πίσω ολοταχώς» στην εφαρμογή των κριτηρίων ESG (Environmental, Social, Governance), καθώς η αυστηρή νομοθεσία που είχε υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια και καθυστερήσεις.

Παρά την αρχική φιλοδοξία για μια ολιστική προσέγγιση βιωσιμότητας, που θα ενσωμάτωνε την περιβαλλοντική ευαισθησία, τις δίκαιες εργασιακές σχέσεις και τη σωστή διακυβέρνηση, η πραγματικότητα δείχνει μια στροφή προς τη μείωση των απαιτήσεων και την παράταση των προθεσμιών συμμόρφωσης.

Η Μεγάλη Ανατροπή: Από την Αυστηρή Νομοθεσία στην Χαλάρωση Προδιαγραφών

Από το 2014, με την Οδηγία Non-financial Reporting Directive, και κυρίως μετά το 2022 με την Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), η ΕΕ είχε θέσει αυστηρά πλαίσια για τη δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας από μεγάλες επιχειρήσεις, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των κανόνων αποδείχθηκε πολύπλοκη και δαπανηρή, ιδίως για μικρότερες επιχειρήσεις και κράτη μέλη με διαφορετικές οικονομικές συνθήκες.

Το ESG σε Κρίση: Πολιτικές Αμφιβολίες και Οικονομικές Πιέσεις

Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και η πολιτική στροφή προς τον σκεπτικισμό έναντι των ESG πολιτικών εκεί, φαίνεται να επηρέασε και την ευρωπαϊκή στάση, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθεωρεί και να χαλαρώνει ορισμένες από τις απαιτήσεις, επεκτείνοντας προθεσμίες και μειώνοντας τον αριθμό των επιχειρήσεων που υποχρεούνται σε αναφορές. Η παράταση της εφαρμογής της CSRD έως το 2027 και η απλούστευση των κανόνων μέσω νέας omnibus ρύθμισης δείχνουν μια προσπάθεια να μειωθεί η γραφειοκρατία και το κόστος συμμόρφωσης, αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής βιωσιμότητας.

Πολυπλοκότητα και Greenwashing: Η Σκιά της Ασάφειας στα Κριτήρια ESG

Επιπλέον, η έλλειψη ενός ενιαίου, καθολικά αποδεκτού προτύπου ESG και η πολυπλοκότητα των διαφορετικών πλαισίων αναφοράς δυσχεραίνουν την αξιολόγηση της πραγματικής επίδοσης των επιχειρήσεων και ενισχύουν φαινόμενα «greenwashing», δηλαδή την επιφανειακή προβολή περιβαλλοντικής ευθύνης χωρίς ουσιαστικές αλλαγές.

Η Ευκαιρία ή η Απειλή; Παράταση Προθεσμιών και Επόμενα Βήματα

Η οικονομική πίεση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, με αργή ανάπτυξη, υψηλό δημόσιο χρέος και γεωπολιτικές αβεβαιότητες, εντείνει την ανάγκη για πιο «φιλικές» προς τις επιχειρήσεις πολιτικές, συχνά εις βάρος της αυστηρότητας στα ESG κριτήρια. Υπάρχουν μάλιστα φωνές που αμφισβητούν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και αποτελεσματικότητα των ESG πολιτικών, ειδικά όταν αυτές συγκρούονται με την ανταγωνιστικότητα και την οικονομική ανάκαμψη.

Παρά τις καθυστερήσεις και τις αμφιβολίες, η ανάγκη για βιώσιμη επιχειρηματικότητα παραμένει επιτακτική, καθώς οι επενδυτές, οι καταναλωτές και η κοινωνία αυξάνουν τις απαιτήσεις τους για διαφάνεια και υπευθυνότητα. Η παράταση των προθεσμιών θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για την ενίσχυση των συστημάτων αναφοράς και την ουσιαστική προετοιμασία των επιχειρήσεων, ώστε να μην υπονομευτεί το όραμα μιας πράσινης και δίκαιης οικονομίας.

Βιωσιμότητα ή Οικονομία; Η Μεγάλη Ισορροπία που Πρέπει να Βρεθεί

Η τρέχουσα τάση υποχώρησης στην εφαρμογή των ESG κριτηρίων στην ΕΕ θυμίζει ότι η πολιτική βούληση και η πραγματικότητα της αγοράς συχνά συγκρούονται. Η πρόκληση είναι να βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα στην αυστηρότητα των κανόνων και την ευελιξία που απαιτεί η ανταγωνιστικότητα, χωρίς να θυσιάζεται η ουσία της βιωσιμότητας. Η Ευρώπη καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να παραμείνει πρωτοπόρος στην πράσινη μετάβαση, ακόμα και όταν οι πολιτικές και οικονομικές συνθήκες γίνονται πιο απαιτητικές.