Στα σχετικά απλά μαθηματικά, η μεταβατική ιδιότητα μιας ανισότητας δηλώνει ότι: Για οποιουσδήποτε πραγματικούς αριθμούς a, b, c: Αν a ≥ b και b ≥ c, τότε a ≥ c. Και αν a ≤ b και b ≤ c, τότε a ≤ c.
του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ
Στη δημόσια πολιτική αντιπαράθεση των ημερών σχετικά με το χάος που επικρατεί στη Βενεζουέλα, το “αφήγημα” που προβάλλεται στα καθ’ ημάς μετατρέπει την παραπάνω μεταβατική ιδιότητα ως εξής:
Ο Μαδούρο είναι δικτάτορας, ο Τσίπρας είναι Μαδούρο, άρα ο Τσίπρας στηρίζει έναν δικτάτορα.
Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.
Είναι αλήθεια πως κάποιες από τις “παιδικές εμμονές” του ΣΥΡΙΖΑ τον κρατούν προσκολλημένο σε μια ανοχή ή ακόμα και συμπάθεια του λατινοαμερικάνικου μοτίβου των “απελευθερωτών” που ανάκτησαν την εξουσία από καθεστώτα και δικτατορίες. Στην Μπολιβαριανή επανάσταση, στον Φιντέλ, στον Τσάβες και μετά στον Μαδούρο και σε άλλους ηγέτες της περιοχής, η εγχώρια Αριστερά έβρισκε συχνά είδωλα και πολιτικά πρότυπα. Αυτό αφορά, βεβαίως, τα αριστερά κόμματα σε κάθε σημείο της υφηλίου ακόμα και στην Ευρώπη.
Είναι επίσης αλήθεια πως ο ΣΥΡΙΖΑ δυσκολεύεται πολύ να αναγνωρίσει πως το Τσαβικό εγχείρημα (που συνέχισε ο Νικολάς Μαδούρο) διολίσθησε σε απομονωτισμό και εκτράπηκε σε αντιδημοκρατικές μεθόδους με χαρακτηριστικά σκληρού καθεστώτος. Οφείλει, όμως, κανείς να προσεγγίσει αυτή τη θεωρία μέσα από το πρίσμα όσων συνέβησαν στη Λατινική Αμερική τις τελευταίες πολλές δεκαετίες. Το να αντιπαθεί κανείς τον Κάστρο, για παράδειγμα, δεν μπορεί να τον οδηγεί στο να συμπαθεί και να αποδέχεται τον διεφθαρμένο Μπατίστα. Ούτε να αγνοεί την αιματηρή χούντα του Πινοσέτ επειδή νοιώθει πως δεν πρέπει να ταυτιστεί με τον Αλιέντε.
Όσα συμβαίνουν, ωστόσο, στις μέρες μας αποτελούν διαστρέβλωση του λατινοαμερικάνικου πολιτικού “χωροχρόνου” και ηθελημένη τύφλωση έναντι όσων συμβαίνουν στη Βενεζουέλα. Αντιδημοκράτης ο Μαδούρο αναμφίβολα. Και αδήριτη η ανάγκη να αποκατασταθούν οι θεσμοί στο Καράκας με ελεύθερες εκλογές και εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης. Από την άλλη, όμως, πρέπει αυτό να γίνει με έξωθεν επέμβαση και εγκαθίδρυση μιας πολιτικής μαριονέτας των Ηνωμένων Πολιτειών;
Και μπορεί, επιπλέον, να συμβεί κάτι τέτοιο με μια στρατιωτική εκστρατεία που παραπέμπει στην Γρανάδα, τον Παναμά, ή, ακόμα χειρότερα, στην μυστική χρηματοδότηση παραστρατιωτικών που συνεργάζονται ακόμα και με τους βαρόνους των καρτέλ, όπως συνέβη με τους Κόντρας στη Νικαράγουα ( εδώ και εδώ );
Ακόμα κι αν η διεθνής κοινότητα αφυπνίσθηκε, αίφνης, με τις ακρότητες του Μαδούρο, τις δολοφονίες αντιπάλων, τον διχασμό του λαού, και την καταρράκωση της δημοκρατίας, οφείλει κανείς ψύχραιμα να αναρωτηθεί γιατί αυτή η επίδειξη ευαισθησίας δεν αφορά άλλα καθεστώτα της περιοχής ή και άλλα κράτη ανά τον κόσμο (Σαουδική Αραβία); Μπορεί να υποτιμάται από ορισμένους γιατί διαλύει το “αφήγημα”, ωστόσο η επιδίωξη να περιέλθει το πετρέλαιο της Βενεζουέλας σε αμερικανικές και άλλες δυτικές εταιρείες ούτε καινοφανής είναι, ούτε άγνωστη.
Το ερώτημα είναι γιατί η περίπτωση της Βενεζουέλας ενσωματώνεται στην εγχώρια αντιπαράθεση.
Η απάντηση είναι εύκολη. Η ταύτιση του Τσίπρα με τον Μαδούρο, εξαιτίας της διστακτικότητας που όντως επιδεικνύει ο πρώτος να καταγγείλει όσα συμβαίνουν στο Καράκας, αποσκοπεί στην ενίσχυση της “ταυτοποίησης” που επιχειρείται ήδη από το 2015. Όταν για αρκετούς εντός και εκτός Ελλάδας ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έπρεπε να ανέλθει στην εξουσία διότι θα μετέτρεπε τη χώρα σε μια βαλκανική εκδοχή της Βενεζουέλας. Ο τίτλος “ο Μαδούρο των Βαλκανίων” βρέθηκε αρκετές φορές εκείνη την περίοδο στα μεγάλα διεθνή έντυπα και αποτέλεσε συνηθισμένη ατάκα των πολιτικών του αντιπάλων.
Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο ποτάμι των εξελίξεων. Ο Τσίπρας όχι μόνο δεν έγινε Μαδούρο αλλά εξελίχθηκε σε αγαπημένο παιδί της συντηρητικής ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία έσφαξε γι αυτόν “τον μόσχο τον σιτευτό”, και οι ίδιες εφημερίδες που τον προσέγγιζαν ως βαλκανική εκδοχή του Τσάβες και του Μαδούρο, τον “αποθεώνουν” τώρα ως “νέο Βίλυ Μπράντ” ( Die Zeit) και σχολιάζουν πως του αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης (Financial Times) για τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και αρκετά κόμματα στην Ευρώπη, το ίδιο και ορισμένες κυβερνήσεις (Σουηδία, Πορτογαλία κ,ά), προβάλλουν την ανάγκη της διαμεσολάβησης με τον Μαδούρο, ώστε να υποχρεωθεί να προχωρήσει σε θεσμικές αλλαγές και ελεύθερες εκλογές, χωρίς να χυθεί κι άλλο αίμα στους δρόμους του Καράκας.
Κάτι που είναι μαθηματικώς βέβαιο πως θα συμβεί εάν αναγνωρισθεί ως νέος πρόεδρος (ΧΩΡΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ) ο Γκουαϊδό και οδηγηθεί η χώρα σε εμφύλιο πόλεμο με μια υποκινούμενη από τις ΗΠΑ παρα-στρατιωτική επέμβαση. Κρύβει, αυτή η πρόταση, και τις “παιδικές εμμονές” του ΣΥΡΙΖΑ; Πιθανώς. Ωστόσο, είναι μια πρόταση απείρως πιο ορθολογική και συνετή από τα προωθούμενα σενάρια διεθνών κύκλων με σαφείς γεωπολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες.
Η εγχώρια πολιτική ιστορία διαθέτει αρκετά παρόμοια παραδείγματα που θα άξιζε κανείς να θυμηθεί πριν επαναπατευτεί στη μανιχαϊστική πολιτική θεώρηση.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, για παράδειγμα, όπως ο ίδιος εξιστορεί πριν αρκετά χρόνια στον δημοσιογράφο Σταύρο Τζίμα, είχε ορθάνοικτους διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας με τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, όταν σύσσωμη η Δύση τον αποκαλούσε δικτάτορα του Βελιγραδίου. Έσπευδε στο Πάλε να συνομιλήσει με τον “σφαγέα της Σρεμπρένιτσα” Ράτκο Μλάντιτς και συναντούσε τον Ράντοβαν Κάρατζιτς, φρουρούμενος από τις παραστρατιωτικές ομάδες των σερβοβοσνίων που είχαν αιματοκυλίσει το μουσουλμανικό στοιχείο της περιοχής. Πρόσωπα που αργότερα κατέληξαν στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εξομολογήθηκε ότι ήταν στενός φίλος του Μιλόσεβιτς και η διαμεσολάβησή του δεν είχε την “εντολή” του δυτικού παράγοντα (που βομβάρδιζε εκείνη την εποχή τη Γιουγκοσλαβία), αλλά το έπραξε επειδή πίστευε πως μπορεί να συνδράμει στην ειρήνευση και την σταθερότητα στην περιοχή.
Αναμφίβολα, τα Βαλκάνια είναι δίπλα μας και η Βενεζουέλα πολύ μακριά, ωστόσο ορθώς και ευφυώς ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν οχυρώθηκε πίσω από την οργή της Δύσης για τον “Σέρβο σφαγέα”.
Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και τη δεκαετία του ’80 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου διατηρούσε υπερηφάνως τις επαφές του με τον εχθρό των ΗΠΑ Ντανιέλ Ορτέγκα ( εδώ ), με τον Αραφάτ, τον Καντάφι και άλλους ηγέτες της εποχής που η Ουάσιγκτον θεωρούσε τρομοκράτες.
Τα πράγματα είναι μάλλον απλούστερα απ΄ ότι επιδιώκουν ορισμένοι να τα εμφανίσουν. Η Ελλάδα αποτελεί αναμφίβολα αναπόσπαστο κομμάτι της δυτικής γεωστρατηγικής αλυσίδας στην περιοχή μας. Ουδείς αμφισβητεί την ένταξή της στους δυτικούς θεσμούς και, φυσικά, ούτε ο Τσίπρας που μετακινήθηκε από παλαιότερες απόψεις του και σήμερα είναι προνομιακός συνομιλητής των Ευρωπαίων και Αμερικανών. Άλλωστε, δέχεται ισχυρή κριτική γι αυτό.
Όλα αυτά, όμως, δεν σημαίνουν πως είναι προτιμότερη για την Ελλάδα η ταύτιση με όσους επιδιώκουν την με οποιοδήποτε ανθρώπινο και γεωπολιτικό κόστος εγκαθίδρυση του Γκουαϊδό. Αντίθετα, μια πιο προσεκτική και ουδέτερη στάση απέναντι στο πρόβλημα της Βενεζουέλας ίσως συνδράμει στην αναζήτηση μιας ηπιότερης λύσης. Η οποία, αν μη τι άλλο, θα γλυτώσει έναν λαό από έναν εμφύλιο…