ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Για μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις σε επίπεδο ιατρικής έρευνας είναι «υπεύθυνοι» δυο Έλληνες επιστήμονες και ερευνητές του Wellcome Trust Sanger Institute του Κέιμπριτζ, καθώς βρήκαν μια νέα, πρωτοποριακή θεραπεία για την καταπολέμηση της λευχαιμίας, η οποία καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα δίχως να επηρεάζει τον υγιή ιστό.
Ο Κωνσταντίνος Τζελέπης (επικεφαλής της έρευνας) και οι συν-επικεφαλείς Δρ.Γιώργος Βασιλείου και Δρ. Kosuke Yusa, έδωσαν ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους, δημιουργώντας μια εξελιγμένη μορφή της γενετικής μεθόδου CRISPR gene editing, την οποία εφάρμοσαν για την ανακάλυψη νέων θεραπευτικών στόχων ενάντια στην Οξεία Μυελογενή Λευχαιμία.
Στην έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Cell Reports» , παρουσιάζεται από την ομάδα, ένας σημαντικός αριθμός γονιδίων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πιθανούς αντι-λευχαιμικούς θεραπευτικούς στόχους και έδειξαν πως μπλοκάροντας ένα από αυτά τα γονίδια, επονομαζόμενο ως KAT2A, κατάφεραν να καταστρέψουν τα λευχαιμικά κύτταρα χωρίς να επηρεάσουν τα υγιή κύτταρα του αιμοποιητικού συστήματος.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΥΤΗ Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΟΙ ΔΥΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΣΑΝ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ:
Στην ουσία, η μέθοδος που ανακάλυψαν εξολοθρεύει τα καρκινικά κύτταρα, δίχως να επηρεάζει τον υγιή ιστό. Αυτό σημαίνει ότι περιορίζονται στο ελάχιστο οι παρενέργειες και οι επιπτώσεις της θεραπείας για τον ασθενή, ανεξάρτητα με το στάδιο που έχει προχωρήσει η ασθένεια. Το εξίσου σημαντικό, είναι ότι ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή της συγκεκριμένης μεθόδου ως βάση για την αναζήτηση φαρμάκων, τα οποία θα στοχεύουν απευθείας στα ελαττωματικά γονίδια, δημιουργώντας το πεδίο για μία νέα εποχή στην καταπολέμηση της σύγχρονης μάστιγας για τον άνθρωπο. Η επιστημονική κοινότητα εμφανίζεται ιδιαιτέρως αισιόδοξη για τα επόμενα χρόνια και αναφέρεται σε μία ιστορική στιγμή για την έρευνα και το ανθρώπινο είδος, καθώς εκατομμύρια άνθρωποι και ιδιαίτερα παιδιά, θα αποκτήσουν ελπίδα.
Για την ανακάλυψη νέων θεραπειών για την ΟΜΛ, η ομάδα χρησιμοποίησε την τεχνολογία CRISPR-Cas9 και πραγματοποίησε γενετικά screens σε ανθρώπινες κυτταρικές σειρές. Για να φτάσουν στο στόχο τους, χρησιμοποίησαν αυτή τη νέα επαναστατική μέθοδο με αποτέλεσμα να μπλοκάρουν ατομικά όλα τα γονίδια του ανθρώπινου γονιδιώματος. Αυτό τους επέτρεψε να ανακαλύψουν εκείνα τα γονίδια, η σίγαση των οποίων είχε δραματικό ρόλο στην ανάπτυξη και επιβίωση των λευχαιμικών κυττάρων.
ΤΙ ΔΗΛΩΣΕ Ο ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΖΕΛΕΠΗΣ:
«Τα αποτελέσματά μας είναι πολύ ενθαρρυντικά, καθώς η σίγαση του γονιδίου KAT2A λειτούργησε κατασταλτικά σε κύτταρα μεγάλου αριθμού ασθενών με ΟΜΛ, οι οποίοι κατείχαν διαφορετικές μεταλλάξεις. Το επόμενο μας βήμα είναι ο σχεδιασμός φαρμάκων που στοχεύουν γονίδια από τη λίστα μας, συμπεριλαμβανομένου του KAT2A, καθώς και η έναρξη εργαστηριακών/κλινικών δοκιμών».
ΤΙ ΔΗΛΩΣΕ Ο ΣΥΝ-ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ:
«Η έρευνα αυτή οδήγησε στην ανακάλυψη πολλών πιθανών γενετικών στόχων για τη μελλοντική θεραπεία της ΟΜΛ, ενώ ταυτόχρονα γίνονται άμεσα διαθέσιμοι σε άλλους ερευνητές για πιο βαθιά μελέτη. Ενώ το γονίδιο KAT2A χρειάζεται πλέον να εξεταστεί σοβαρά σαν μια νέα θεραπευτική στρατηγική ενάντια στην λευχαιμία, παρουσιάζουμε στην επιστημονική κοινότητα πολλούς επιπλέον υποψήφιους στόχους για μελλοντική έρευνα. Ελπίζουμε πως αυτή η μελέτη θα οδήγηση στο άμεσο μέλλον σε πιο αποτελεσματικά θεραπευτικά σχήματα εναντίον της ΟΜΛ, βελτιώνοντας αισθητά τους δείκτες επιβιώσεις κ ποιότητας ζωής των ασθενών».
Να σημειώσουμε, ότι η ομάδα επαλήθευσε τα αποτελέσματα σχετικά με το γονίδιο KAT2A χρησιμοποιώντας πειραματόζωα σε προ-κλινικές δοκιμές. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η σίγαση του KAT2A αύξησε σημαντικά την επιβίωση των πειραματόζωων που έφεραν την νόσο.
ΤΙ ΔΗΛΩΣΕ Ο ΔΡ. KOSUKE YUSA:
«Μελέτες προηγούμενων ετών, χρησιμοποιώντας παλιότερες τεχνικές βιοτεχνολογίας, έδειξαν αναμενόμενα αποτελέσματα, αλλά η παρούσα μελέτη αποτελεί μια από τις πρώτες συστημικές προσπάθειες για την ανακάλυψη των γενετικών αδυναμιών της ΟΜΛ. Το σημαντικό είναι πως βελτιώσαμε και εφαρμόσαμε την τεχνολογία CRISPR-Cas9 για να δούμε τι πραγματικά σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα. Η τεχνική CRISPR μπαίνει πολύ δυναμικά στον τομέα της έρευνας του καρκίνου και αυτό διότι ξεπερνά τους τεχνικούς περιορισμούς προηγούμενων εργαλείων γενετικής».
Το ανθρώπινο γονιδίωμα αποτελείται από περίπου 20000 γονίδια. H ερευνητική ομάδα χρησιμοποιώντας τη τεχνολογία CRISPR-Cas9, εφάρμοσε γενετικά screens και κατάφερε να δημιουργήσει μια λίστα με περίπου 500 γονίδια, τα οποία είναι απαραίτητα για την επιβίωση των λευχαιμικών κυττάρων. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζεται στο ότι από τα 500 αυτά γονίδια, τουλάχιστον 200 μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φαρμακευτικοί στόχοι. Τα περισσότερα από αυτά τα 200 γονίδια αποτελούν νέους ελπιδοφόρους στόχους για τη ΟΜΛ και ανοίγουν πολλές προοπτικές για την δημιουργία αποτελεσματικότερων θεραπευτικών οδών ενάντια σε αυτή την νόσο.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΞΕΙΑ ΜΥΕΛΟΓΕΝΗΣ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ:
Eίναι ένας πολύ επιθετικός καρκίνος του αιμοποιητικού συστήματος. Τα λευχαιμικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται γρήγορα και κυριαρχούν στο μυελό τον οστών, προκαλώντας προβλήματα στην δημιουργία των υγιών κυττάρων, οδηγώντας έτσι σε, απειλητικές για την ζωή, λοιμώξεις και αιμορραγίες. Η θεραπεία της ΟΜΛ δεν έχει αλλάξει εδώ και δεκαετίες, με μόνο έναν στους τρεις ασθενείς να επιζεί τελικά από την νόσο.