Σε μία “έκρηξη” του σχετικά με τις σπουδές και την εργασία του σε αντιδιαστολή με το ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι “παιδί των καταλήψεων” και “χρειάστηκε δέκα χρόνια για να πάρει πτυχίο”, όπως είπε, αναφέρθηκε στον Γάλλο φιλόσοφο Ρουσσώ και τη “διάκριση των εξουσιών”. Είπε, μάλιστα, πως δεν περιμένει από τον πρωθυπουργό να γνωρίζει κάτι τέτοιο.
Δεν πέρασαν λίγα λεπτά και ο Αλέξης Τσίπρας πήρε τον λόγο και…θύμισε ειρωνικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι η “Διάκριση των εξουσιών” δεν είναι έργο του Ρουσσώ, έργο του οποίου είναι το περίφημο Κοινωνικό Συμβόλαιο.
Ιδού, λοιπόν, η πραγματικότητα:
Η διάκριση των εξουσιών είναι θεμελιώδης αρχή του κράτους δικαίου. Ο όρος αποδίδεται στον Γάλλο φιλόσοφο του διαφωτισμού Μοντεσκιέ. Η έννοια προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα.
Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, Βαρόνος της Μπρεντ και του Μοντεσκιέ (Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de Montesquieu) κοινώς γνωστός ως Μοντεσκιέ, ήταν Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος του Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1689 στο Μπρεντ και απεβίωσε στις 10 Φεβρουαρίου του 1755 στο Παρίσι.
Η πολιτική και κοινωνική οργάνωση του σημερινού κόσμου βασίζεται ουσιαστικά στις φιλελεύθερες ιδέες του Μοντεσκιέ, και γι’ αυτό θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της Ευρώπης.
Η διάκριση των εξουσιών δεν είναι απλή διανομή της εξουσίας.» Μοντεσκιέ (Το Πνεύμα των Νόμων)
De l’esprit des lois : Το πνεύμα των νόμων. Τόμοι Α΄+Β΄. Μετάφρ. Κωστής Παπαγιώργης – Παναγιώτης Κονδύλης. «Γνώση», Αθήνα 1994
Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Προγράμματος Δικαιοσύνης το κράτος δικαίου είναι ένα σύστημα που ακολουθεί τέσσερεις οικουμενικές αρχές. Σύμφωνα με αυτές τις αρχές «αρχικά η κυβέρνηση, οι αξιωματούχοι και οι κρατικοί παράγοντες είναι υπόλογοι σύμφωνα με τον νόμο. Κατόπιν οι νόμοι είναι σαφείς, δημοσιοποιούνται και εφαρμόζονται ομοιόμορφα και προστατεύουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στα οποία συμπεριλαμβάνεται η ασφάλεια των ατόμων και των αγαθών. Η διαδικασία με την οποία θεσπίζονται και επιβάλλονται οι νόμοι είναι προσβάσιμη, δίκαιη και αποτελεσματική. Τέλος, η δικαιοσύνη αποδίδεται έγκαιρα από ικανούς, ηθικούς, και ανεξάρτητους εκπροσώπους σε ικανό αριθμό, οι οποίοι διαθέτουν επαρκείς πόρους και αντικατοπτρίζουν την κοινότητα που υπηρετούν»
Το Κοινωνικό Συμβόλαιο (Du contrat social ou Principes du droit politique) είναι επίσης ο σύντομος τίτλος βιβλίου του 1762 από τον Ζαν-Ζακ Ρουσσώ για αυτό το θέμα.
Στην ηθική και πολιτική φιλοσοφία, το κοινωνικό συμβόλαιο είναι μια θεωρία ή μοντέλο, με καταγωγή από την εποχή του Διαφωτισμού, που αφορά ζητήματα για για την προέλευση της κοινωνίας και της νομιμότητας της εξουσίας του κράτους πάνω στο άτομο. Η παλαιότερη στον κόσμο εκδοχή της θεωρίας του κοινωνικού συμβολαίου ωστόσο, βρέθηκε στο Μαχάβαστου, ένα κείμενο του πρώιμου Βουδισμού του 2ο αιώνα π.Χ.[1] Επιχειρήματα για το κοινωνικό συμβόλαιο τυπικά υποθέτουν ότι τα άτομα έχουν συγκατατεθεί, είτε ρητά είτε σιωπηρά, για να παραδώσουν κάποιες από τις ελευθερίες τους και να τις υποβάλλουν στην αρμόδια αρχή του ηγεμόνα ή κυβερνήτη (ή στην απόφαση μιας πλειοψηφίας), με αντάλλαγμα την προστασία των υπολοίπων δικαιωμάτων τους. Το ζήτημα της σχέσης μεταξύ φυσικών και νομικών δικαιωμάτων, ως εκ τούτου, είναι συχνά μια πτυχή της θεωρίας του κοινωνικού συμβολαίου.