Η πρώτη Τετραμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας-Σερβίας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας στη Βάρνα της Βουλγαρίας έρχεται ως συνέχεια της Τριμερούς Συνάντησης Κορυφής Ελλάδας-Σερβίας-Βουλγαρίας, που έγινε το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.
Στο επίκεντρο των συνομιλιών των πρωθυπουργών της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα, της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, της Ρουμανίας Μιχάι Τουντόσε, και του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, σύμφωνα με πληροφορίες, οι εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια, η διασφάλιση και η ενίσχυση της σταθερότητας, και η ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής. Το ζήτημα της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων αποκτά ιδιαίτερη σημασία και δυναμική ενόψει της Βουλγαρικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018, καθώς στην κοινή συνέντευξη Τύπου που είχαν δώσει στην Καβάλα, στις αρχές Σεπτεμβρίου ο κ. Τσίπρας είχε προτείνει να λειτουργήσει η Βουλγαρική Προεδρία ως “Βαλκανική” και ο κ. Μπορίσοφ το είχε αμέσως αποδεχτεί.
Η Ελλάδα, ως παλαιότερο κράτος-μέλος και εισηγήτρια της «Ατζέντας της Θεσσαλονίκης» στη Σύνοδο Κορυφής το 2003, έχει προσφερθεί να συμβάλει με τεχνογνωσία στην προετοιμασία της προεδρίας από τη «νεοφώτιστη» σε προεδρία της ΕΕ Βουλγαρία.
Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύεται η σημασία σύγκλισης μιας Συνόδου Ε.Ε.-Δυτικών Βαλκανίων κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής προεδρίας το 2018 και ήδη έχει αρχίσει να αποκτά δυναμική, αφού υπήρξε αντικείμενο συζήτησης στη διάρκεια της άτυπης Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. στο Ταλίν της Εσθονίας.
Επίσης στην Τετραμερή Σύνοδο της Βάρνας δίνεται περαιτέρω ώθηση στη συνεργασία της Ελλάδας, της Σερβίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στους τομείς της οικονομίας, των μεταφορών, και της ενέργειας.
Η Σύνοδος της Βάρνας εντάσσεται στην ευρύτερη δραστηριοποίηση της ελληνικής διπλωματίας στα Βαλκάνια, σε μία πολύ κρίσιμη περίοδο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με την Αθήνα να προωθεί σειρά πρωτοβουλιών περιφερειακής συνεργασίας πάνω στον άξονα της Ελληνο-Βουλγαρικής συνεργασίας.
Σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών λειτουργούν ήδη δύο σχήματα: Η Τετραμερής Ελλάδας-Βουλγαρίας-Αλβανίας-ΠΓΔΜ και η Τετραμερής Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας-Κροατίας (ως βαλκανικά κράτη-μέλη της Ε.Ε.).
Η δήλωση Τσίπρα
Θα ήθελα να εκφράσω την ιδιαίτερη χαρά μου που βρίσκομαι στη Βάρνα, μία πόλη με ιδιαίτερη ελληνική παρουσία από τα αρχαία χρόνια και τη χαρά μου που βρίσκομαι με τους ηγέτες τριών γειτονικών χωρών, φιλικών προς την Ελλάδα. Και οι τέσσερις χώρες, μαζί, μπορούμε να παίξουμε έναν πολύ ουσιαστικό ρόλο για την ειρήνη, τη σταθερότητα, την πρόοδο, τη συνανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή.
Τα Βαλκάνια είναι μία πολύ κρίσιμη περιοχή για την Ευρώπη. Μία περιοχή που στο παρελθόν, βεβαίως, γέννησε ανησυχίες, πολέμους, αντιθέσεις. Σήμερα, όμως, μπορεί να γεννήσει την ελπίδα για μία νέα πορεία συνεργασίας και συνανάπτυξης.
Έχουμε να αντιμετωπίσουμε πολύ σημαντικές προκλήσεις. Και οι τέσσερις χώρες, μαζί, μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε τη δύναμη που η καθεμία από εμάς έχει σε έναν κοινό σκοπό. Τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μία χώρα που δικαιούται να προχωρήσει, με γοργά βήματα, προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συζητήσαμε, σήμερα, την ιδέα που είχε ο Μπόικο [Μπορίσοφ] και τη μοιραστήκαμε μαζί στην Καβάλα, στην προηγούμενη συνάντησή μας, ώστε η επόμενη προεδρία, η βουλγάρικη προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να είναι στην πραγματικότητα μία βαλκανική προεδρία. Και βεβαίως, συζητήσαμε και το πώς θα αξιοποιήσουμε αυτήν τη βαλκανική προεδρία για να αναζωογονήσουμε την ατζέντα της Θεσσαλονίκης το 2003, εκεί όπου αποφασίστηκε η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με χώρες των Βαλκανίων. Και βεβαίως, αναζωογόνηση της «Ατζέντας της Θεσσαλονίκης» σημαίνει ουσιαστική συζήτηση για την ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων. Μία συζήτηση που πρέπει να αφορά, πρώτα και κύρια, τις Βαλκανικές δυνάμεις και στην οποία θα καλέσουμε, προφανώς, και άλλες σημαντικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χώρες να έχουν τη δική τους ιδιαίτερη συμβολή.
Σε αυτά τα πλαίσια, κουβεντιάσαμε για την πιθανότητα να οργανωθεί, στα πλαίσια της βουλγάρικης προεδρίας, μία Σύνοδος Ευρωπαϊκής Ένωσης-Δυτικών Βαλκανίων.
Θα ήθελα να τονίσω ότι για να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να παίξει τον ρόλο που της αξίζει στο διεθνές στερέωμα, να ενισχύσει, δηλαδή, τον διεθνή της ρόλο και τη δυνατότητά της να στηρίξει τη δημοκρατία, τη σταθερότητα και το διεθνές δίκαιο, πρέπει πρωτίστως να μπορεί να λύνει τα δικά της προβλήματα, τα προβλήματα που αφορούν την ίδια. Και θα δοκιμαστεί, πιστεύω, πρώτα και κύρια, στη δική μας γειτονιά, στη Βαλκανική γειτονιά. Υπό αυτήν την έννοια, μία σειρά από κρίσιμα ζητήματα πρέπει να προχωρήσουν μέσα στο πλαίσιο του διαλόγου.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, θα παίξει έναν εποικοδομητικό ρόλο. Πιστεύω πως, για παράδειγμα, η επανένωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, στη βάση μίας δίκαιης και βιώσιμης λύσης, είναι μία από τις προκλήσεις που έχει να λύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες που βρίσκονται σε ενταξιακή διαδικασία, όπως η Σερβία είναι ένα από τα ζητήματα που έχει να λύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, που πρέπει να λύσει πρώτα τα του οίκου της για να μπορεί να παίξει κι έναν σοβαρό ρόλο στο διεθνές στερέωμα.
Και σε ό, τι αφορά την ενταξιακή πορεία χωρών των Βαλκανίων, πιστεύω ότι πρέπει να είναι μία πορεία που θα βασίζεται και στην αιρεσιμότητα, αλλά και σε ένα νέο όραμα για τη συνεργασία των λαών στην ευρύτερη περιοχή.
Αποφασίσαμε να συνεργαστούμε, λοιπόν, στενά σε μία σειρά από τομείς, όπως η ενέργεια, η οικονομία γενικότερα, οι μεταφορές, αλλά και η διαχείριση κρίσεων, η ασφάλεια, η προσφυγική κρίση.
Συνομιλήσαμε, και κλείνω με αυτό, για πολύ μεγάλα αναπτυξιακά έργα στην περιοχή μας που αν προχωρήσουν θα αλλάξει όψη η ευρύτερη περιοχή. Να πω, για παράδειγμα, ο αγωγός TAP, ο κάθετος διάδρομος IGB, οι αγωγοί από την Ανατολική Μεσόγειο, οι σιδηροδρομικές διασυνδέσεις Θεσσαλονίκη-Βελιγράδι, Θεσσαλονίκη-Ρούσε, και γιατί όχι και Βουκουρέστι. Έργα, τα οποία πιστεύω ότι μπορούν να δώσουν μία διαφορετική πνοή στην ευρύτερη περιοχή.
Πιστεύω, λοιπόν, στενά ότι αυτή η δυναμική της τετραμερούς συνεργασίας μπορεί να έχει προοπτική και μέλλον. Πιστεύω ότι οι χώρες μας οφείλουν να συνεργαστούν στενά, προκειμένου να αναδείξουν τη σημασία της συνεργασίας για την πρόοδο στην ευρύτερη περιοχή. Και πιστεύω ότι αυτό το κοινό μας μέλλον δε μπορεί να χτιστεί πάνω στον εθνικισμό, όπως συνέβη στο παρελθόν στα Βαλκάνια, δυστυχώς, αλλά ούτε και σε σχεδιασμούς τρίτων για την περιοχή μας.
Μπορεί να χτιστεί, να βασιστεί, αυτό το κοινό μας μέλλον πάνω στις μεγάλες δυνατότητες των λαών μας, στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σε ένα κοινό, ευρωπαϊκό όραμα για την περιοχή μας.
Με αυτές, λοιπόν, τις σκέψεις, να ευχαριστήσω θερμά τον Μπόικο [Μπορίσοφ] για τη φιλοξενία και να πω ότι κι εγώ αναμένω, ανυπομονώ, για την επόμενη τρίτη συνάντηση, που αποφασίσαμε να γίνει στο Βελιγράδι.
Το πρόγραμμα του Αλ. Τσίπρα στη Βάρνα
Στη Βάρνα της Βουλγαρίας μεταβαίνει σήμερα ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας για να πάρει μέρος στην 1η Τετραμερή Σύνοδο Ελλάδας-Βουλγαρίας- Σερβίας-Ρουμανίας, με τη συμμετοχή και των πρωθυπουργών της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, της Ρουμανίας Μιχάι Τουντόσε και του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Το πρόγραμμα της Συνόδου περιλαμβάνει:
17.00: Συνάντηση των τεσσάρων ηγετών.
18.15: Κοινές δηλώσεις των ηγετών προς τα ΜΜΕ
19.15: Δείπνο εργασίας