Στην πολυδιάστατη σημασία που θα έχει για την Ελλάδα η κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού East Med αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών Γιώργος Τσίπρας με δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, λίγες ώρες μετά την υπογραφή της κοινής διακήρυξης Ελλάδας-Ιταλίας-Κύπρου-Ισραήλ στο Τελ Αβίβ.
Ειδικότερα, εστίασε στη γεωπολιτική και στην οικονομική αξία του μεγαλύτερου υποθαλάσσιου αγωγού σε μήκος και σε βάθος που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη, τονίζοντας πως η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί σε σημαντικός ενεργειακός κόμβος στην ΕΕ. Ωστόσο, ακόμη σημαντικότερη σπουδαιότητα απέδωσε στη γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας μας στη νοτιοανατολική Ευρώπη, σημειώνοντας πως το έργο του EastMed σηματοδοτεί και μεγαλύτερη ασφάλεια στην περιοχή. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε εξάλλου στο γεγονός ότι ο αγωγός αυτός προβλέπεται να διέλθει από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου και της Ελλάδας.
Σε αυτό το πλαίσιο, αν και παρατήρησε πως είναι ένα ακριβό project, καθώς η κατασκευή του εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 6-7 δισ. ευρώ, τόνισε την ανάγκη να ολοκληρωθεί η οριστική μελέτη του έργου.
Αναφερόμενος στα αποτελέσματα της τετραμερούς συνάντησης των υπουργών Ενέργειας στο Τελ Αβίβ, όπου συνόδευε τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη, ο κ. Τσίπρας, όπως είπε, διαπίστωσε πως πήγε καλύτερα του αναμενομένου και επισήμανε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Ισραήλ και της Ιταλίας για την κατασκευή του αγωγού. Μάλιστα, η Ιταλία αναμένεται να παρουσιάσει το θέμα στην επικείμενη συνεδρίαση των χωρών των G7 που θα πραγματοποιηθεί σε μία εβδομάδα στη Ρώμη.
Το μεγάλο ενδιαφέρον των τεσσάρων χωρών για τον αγωγό EastMed διαφαίνεται στην κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν, στην οποία περιλαμβάνεται, όπως είπε ο κ. Τσίπρας, και η απόφασή τους για τη στενή παρακολούθηση της εξέλιξης του έργου, αφενός κάθε δίμηνο από μία τετραμερή ομάδα εργασίας και αφετέρου κάθε εξάμηνο από τους ίδιους του υπουργούς που θα συναντώνται προκειμένου να εξετάσουν την πρόοδό του.
Η μεγάλη γεωπολιτική αξία του αγωγού
Ο αγωγός East Med, θα συνδέει τα κοιτάσματα αερίου του Ισραήλ και της Κύπρου με την Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα. Η αφετηρία του θα είναι υποθαλάσσια από τα κοιτάσματα προς το Βασιλικό της Κύπρου, στη συνέχεια θα συνεχίζει την όδευση του προς τις ακτές της Κρήτης, και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδος, προς την Ιταλία, μέσω του αγωγού IGI-Poseidon.
Ο αγωγός EastMed είναι έργο στρατηγικής σημασίας για την Ανατολική Μεσόγειο, αφού στοχεύει στη δημιουργία μιας απευθείας εξαγωγικής διαδρομής για τα αποθέματα φυσικού αερίου της περιοχής προς την Ευρώπη ως μέρος του Διαδρόμου Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και συμπληρώνοντας άλλες επιλογές εξαγωγών υπό αξιολόγηση. Η δε προκαταρκτική τεχνική μελέτη (pre-feed study) για τον EastMed, την οποία διενήργησε η κοινοπραξία IGI Poseidon με χρηματοδότηση από τον κανονισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF), έχει καταδείξει ότι ο προτεινόμενος αγωγός είναι τεχνικά εφικτός και εμπορικά βιώσιμος.
Όπως ειπώθηκε σε πρόσφατη συνάντηση αντιπροσωπειών από τις ενδιαφερόμενες χώρες, το Ισραήλ θέτει διπλό στόχο σ’ ό,τι αφορά τη μεταφορά και εξαγωγή του φυσικού του αερίου. Ένας αγωγός προς τα βόρεια και την Τουρκία και ένας δυτικά προς Ιταλία. Αμφότεροι θα έχουν τελικό προορισμό την Ευρώπη και αυτή είναι η αγορά στην οποία στοχεύει το Ισραήλ. Όπως το έθεσε πρόσφατα σε δηλώσεις του ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας Γιουβάλ Στάινιτς «η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί ως ένα βαθμό να αντισταθμίσει τη Βόρεια Θάλασσα». Όταν ρωτήθηκε για τα σχέδια του Ισραήλ ο Στάινιτς ήταν κάθετος: «Θα κάνω και τους δύο αγωγούς».
Για τον αγωγό προς την Τουρκία το Ισραήλ βρίσκεται σε απευθείας συζητήσεις με την Άγκυρα, ιδιαίτερα μετά την αναθέρμανση των μεταξύ τους σχέσεων. Από την άλλη σ’ ό,τι αφορά τον αγωγό προς την Ιταλία, οι διαβουλεύσεις γίνονται μεταξύ τεσσάρων εμπλεκομένων χωρών. Δηλαδή το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία που θα είναι και οι χώρες από τις οποίες αναμένεται να διέλθει ο αγωγός που θα ξεκινά από την Ανατολική Μεσόγειο και θα καταλήγει στις ιταλικές ακτές.
Ο αγωγός αυτός θα είναι συνολικού μήκους 2.200 χιλιομέτρων. «Αυτό είναι ένα πολύ φιλόδοξο, πιο πολύπλοκο και πιο δαπανηρό έργο», σημείωσε σε δηλώσεις του ο Στάινιτς, υπογραμμίζοντας την ίδια ώρα πως είναι η πρώτη φορά που θα φτιαχτεί κάτι ανάλογο αφού θα είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο. Σε ορισμένα σημεία το βάθος στο οποίο θα βρίσκεται θα φτάνει μέχρι και τα τρία χιλιόμετρα. Ένα βάθος το οποίο η ισραηλινή πλευρά βλέπει να έχει και τα θετικά του. Σε τέτοιο βάθος κανένα στρατιωτικό υποβρύχιο δεν μπορεί να κατέλθει και ως εκ τούτου παρέχεται ασφάλεια στη μεταφορά του φυσικού αερίου.