Με αφορμή την επικείμενη πώληση του μεριδίου του ΟΠΑΠ κατοχής του ελληνικού δημοσίου θα υποβάλουμε μια απλή πρόταση η οποία θα μπορούσε να αποφέρει εμμέσως περισσότερα έσοδα στο ελληνικό δημόσιο χωρίς να χαθεί η κυριότητα των εν λόγω μετοχών. Θα κάνουμε έναν απλό σύλλογισμό:
Υποθέστε ότι έχετε ένα σπίτι που το εκμισθώνετε για να εισπράττετε μηνιαίως ένα ενοίκιο, αλλά λόγω έκτακτης οικονομικής στενότητας έχετε ανάγκη μετρητών…
Σκέφτεστε λοιπόν να πωλήσετε το ακίνητο. Οι υποψήφιοι αγοραστές, επειδή γνωρίζουν τη οικονομική σας στενότητα, σάς προσφέρουν ένα πολύ χαμηλό τίμημα: Σας δίνουν μόνο τα χρήματα που αντιστοιχούν στα ενοίκια 1-2 ετών. Δηλαδή ουσιαστικά θα προεισπράξετε τα ενοίκια της τρέχουσας χρονιάς, άντε και της επόμενης και… θα παραδώσετε το σπίτι!! Είναι δυνατόν να κάνετε τέτοια πώληση;
Μια άλλη λύση την οποία μπορούμε να σκεφτούμε είναι αυτή που στη διεθνή βιβλιογραφία είναι γνωστή ως «τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων»: Συμφωνείτε με μια τράπεζα ή έναν επενδυτή να εκχωρήσετε τις εισπράξεις ενοικίων ας πούμε για είκοσι (20) χρόνια και έναντι αυτών λαμβάνετε ένα δάνειο για να καλύψετε τις ανάγκες σας. Προφανώς στον υπολογισμό του δανείου θα ληφθούν υπ’ όψιν ο πληθωρισμός, πιθανοί κινδύνοι διακύμανσης ενοικίων κλπ. Αυτά βέβαια υπολογίζονται με μαθηματικούς τύπους της χρηματοοικονομικής, και άρα δεν υπάρχει πρόβλημα. Είναι τυποποιημένη πρακτική. Έτσι όμως θα λάβετε ένα πολύ δικαιότερο τίμημα, ακόμη κι αν στο τέλος δεν καταφέρετε να αποπληρώσετε το δάνειο και αναγκαστείτε να εκχωρήσετε την κυριότητα του σπιτιού.
Αυτή είναι και η πρακτική που προτείνεται και στην περίπτωση του ΟΠΑΠ: τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων. Όχι μόνο είναι πιο δίκαιη, αλλά έχει και κάποιο δημοσιονομικό νόημα, διότι αν είναι κάποιος να εισπράξει ένα μικρό ποσό που δεν θα άλλαζε τη συνολική του δημοσιονομική κατάσταση, τότε και η ίδια η πώληση (πέραν του ευτελούς τιμήματος) είναι και άνευ ουσίας.
Ανάλογα επιχειρήματα μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει και για τις επιχειρήσεις κοινής οφέλειας (ΕΥΔΑΠ. ΕΥΑΘ). Μόνο που στην περίπτωση αυτή θα πρέπει επιπλέον να σκεφτεί ότι η εκχώρηση ενός φυσικού μονοπωλίου σε ιδιώτες μάλλον θα οδηγήσει σε (σημαντική) αύξηση τιμολογίων κατανάλωσης που θα επιβαρύνει την κοινωνία. Άρα στην πώληση θα πρέπει κανείς να σταθμίσει όχι μόνο αν λαμβάνει δίκαιο τίμημα, αλλά κυρίως:
(α) αν το τίμημα αυτό (μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με τις τρέχουσες αποτιμήσεις) θα έχει κάποιο δημοσιονομικό νόημα – η απάντηση είναι όχι, αφού δεν καλύπτει παρά τα ελλείμματα 1-2 εβδομάδων – και
(β) αν το όποιο «όφελος» μετατραπεί τελικά σε ζημιά για την κοινωνία και το κράτος ώστε να πρέπει να αποτραπεί η πώληση και να επιδιωχθεί η εξυγείανση των επιχειρήσεων αυτών – η απάντηση δυστυχώς σε αυτή την περίπτωση είναι ναι…
Για την ιστορία πάντως να πούμε ότι παρόμοιες τιτλοποιήσεις σαν και αυτή που προτείνουμε για τον ΟΠΑΠ έχουν γίνει στο παρελθόν από το ελληνικό κράτος, στις οποίες τιτλοποιήθηκαν διάφορες πηγές εσόδων. Πρόκειται για τις περίφημες τιτλοποίησεις με τα αρχαιοπρεπή ονόματα όπως Aeolus, Atlas, Ariadni για τις οποίες η Ελλάδα κατηγορήθηκε ότι τις έκανε για να «κρύψει» δημόσιο χρέος. Το ίδιο προτείνεται και τώρα, με φανερό και κανονικό τρόπο όχι για απόκρυψη χρέους, αλλά για την αποφυγή εξευτελιστικής εκποίησης δημόσιων περιουσιακών στοιχείων. Θα είχε ενδιαφέρον να διατυπωθεί μια τέτοια πρόταση από ελληνικής πλευράς, για να δούμε και πόσο φίλοι μας είναι οι «φίλοι» μας…
Twitter: @Lavrentzos